evet "yerli ve milli", tamam güzel. fakat şunu bilin, ondan sonra karar verin gerçekten "yerli ve milli" mi?
teknoloji endeksli bir elektronik cihaz ithal ediyorsanız, ciddi miktarda vergi ödersiniz. peki ne yapmak gerekli? bitmemiş ürün almak gerekli ki devlete dip noktada vergi ödeyelim. hatta bazı konularda hiç ödemeyelim. sonuçta bitmiş bir ürün gelmiyor elimize. hammadde kabul ediliyor. gidiyoruz çin, tayvan, vietnam, kore vs silikon üslerine, zaten dünyanın her yerine fason üretim yapan dev üreticilerden biriyle sıkı sıkı pazarlık yapıp milyon adetleri ithal ediyoruz. ama bir farkla. elimizde tuttuğumuz telefon, bilgisayar gibi değil. parça parça. kamerası ayrı, kasası ayrı, hatta anakartı ve diğer modülleri ayrı ayrı. işte o zaman devlet bize hiç karışmıyor. "gördüm ama görmedim" diyor. şimdi bu cepte.
sonra ne yapıyoruz? vatan millet sakarya. siyasilere yanaşıyoruz. tüsiad müsiad falan. büyük markayız, yerliyiz, milliyiz ayaklarına devletten teşvik istiyoruz. diyoruz ki, "biz cep telefonu üretiyoruz". yerli üreticiye destek diye devlet bize yağdırıyor da yağdırıyor. krediler, hibeler falan. yaptığımız şey ne biliyor musun? vergisiz ithal ettiğimiz bütün o parçaları burada birleştirmek. "üretiyoruz" dediğimiz bu. ürettiğimiz bir şey yok. montaj bile değil. bildiğin farklı parçaları birleştirmek. montaj çok ciddi altyapı ve ar-ge gerektiren başlı başına bir sanayi sektörüdür. lütfen karıştırmayın. şimdi bunu da attık cebe.
sonra ne yapıyoruz? en ucuzundan, uzak doğulu fabrikaların en alt kalitede, "defolu" sınırına dayanmış ürünlerini vergisiz içeri aldık. devleti de kandırdık üreticiyiz diye. ama bu da yetmiyor. çünkü ürettiğimiz şeyler o kadar dandik ki, fiyat/kalite olarak rekabet etmesi mümkün değil. tamam biraz kazanyoruz ama o kar oranı bizi kurtarmıyor. yani %10-15 nedir bu kadar yatırıma, bu kadar uğraşa? devlet babaya yanaşıyoruz. bürokratlara, milletvekillerine, bakanlara sürtünüyoruz biraz. hem onların da işine geliyor bu. yerli üreticiyi koruma, üretimi teşvik etme, döviz çıkışını engelleme diye bütün ithal markalara ve ürünlere astronomik vergiler yapılmasına ikna ediyoruz. kimse de çakmıyor bizim ürünlerin tüm parçaları da dışarıdan geldi, zaten giden döviz gitti diye. nasılsa soran yok, kurcalayan yok.
en dandik ürünleri vergisiz dip fiyattan getirdik mi? çek
parasını da devletten hibe olarak aldık mı? çek
fabrikasına, tesisine kadar devlete yaptırdık mı? çek
ekmeğimize taş koyan dünya markalarına ebesinin hörekesi gibi vergiyi de çıkarttırdık mı? çek
şimdi casper, exper, vestel, bok püsürük gibi markaları "yerli ve milli" diye korumaya çalışan sazan arkadaşım. dünyanın her yerinde 100 dolara satılan x marka telefon senin cebine 300 dolara giriyorsa bu cumhurbaşkanı, ekonomi bakanı, muhalefet, sanayi odası başkanı falan yüzünden değil. bunu bil. vestel yüzünden. casper yüzünden. ha, onlar da zaten dövizleri uzak doğulu fabrikalara peşinen göndereli yıllar oluyor. 3 katı fiyata satın aldığın o dandik markaların çıktığı fabrikalar da senin vergilerinle yapıldı. o holding sahibinin cebinden çıkmadı. geçmiş olsun.
eskiden kaliteli olan ama türkiye'deki kalitesizlik akımından payını almış olan türk bilgisayar üreticisi marka. 2010 tarihinde almış olduğum ilk nesil i7 bilgisayar 2 sene önce ufak bir ssd güncellemesiyle hala muhteşem durumda. ancak özellikle 2018 sonrası bilgisayarlarında net bir kalite düşüşü gözlenmektedir. ayrıca, alacak kişilerin de satış sonrası servis yorumlarını okuyarak kararlarını vermesinde fayda var.
önyargılı olunmaması gereken, türk bilgisayar markası. işbu giriyi yazdığım hayalet beyazı casper nirvana leptopum tamı tamına 6 yıllık. windows 8 kullanıyorum ve ram'i 4 gbcık. bu yaşa kazasız belasız bir şekilde geldi. şu an da aslında en az bir sene daha iş görür durumda, ama hem hantal ve ağır olduğu için hem de pil ömrü 10dk ya indiği için taşınabilir kullanamıyorum. ayrıca ağır olarak sadece 45 gb'lık oyun yüklü (sims 3 + heavy rain), onları kaldırdığımda da hiç kasmıyor; ama programlama ıvır zıvırları için yine yetmeyecek gibi. şimdi yeni leptop bakıyorum ama buna çok alıştım ve hiç veda edesim yok. içim gidiyor sözlük.... piyasada da fazla görmediğim bir marka. ben dikkatli kullandığım için mi memnun kaldım bilmiyorum ama dediğim gibi önyargılı olmayın, f/p biraz da size bağlı. benim verdiğim parayı fazlasıyla karşıladı.
abv acv telefon, bilgisayar gibi ürünleri bulunan marka. eğer daha nasiplenmediyseniz(!) çok da şeetmenize gerek yok. hatta gaçııın. eğer amacınız bilgisayar görünümlü elektrik süpürgesi almaksa o başka.
bundan birkaç ay önce ki üç aydan daha kısa bir süre; pcyi değiştirmek zorunda kaldım. çizim falan yapacaktım diye ekran kartı grafik vs lazım diye düşündüm ama bilgisayardan da anlamam. arkadaşlara sordum onlarda programdan anlamadı derken lanet c900 ü ya da casper c900 ü aldım bir şekilde. benim gibi bir öğrenci içinde aşırı bir fiyatı olmasına rağmen.
Neyse işte eve geldim açtım fanlar adeta müzik şölenindeymişim gibi bir his yaratıyor. neyse olur öyle dedim ısınıyordur fanları kapatsam daha kötü olacak falan dedim ki daha ilk gün. arkadaşa sordum ilk gün olabilir bir gün kullan düzelir dedi, depodaki cihaz mantığıyla olabilir dedim. ilk haftanın sonunda açıp kapatırken kıt kıt sesleri gelmeye başladı ki ekran emanet gibi durduğundan çok yavaş açıp kapatıyordum önceki resmen senin nazın bi bana geçer kızım diye pis pis gülüyordu. yani ağzı olsa gülerdi.
neyse bugün evdeydim ki çok şanlı biri olduğumdan milletin temizlik gününe denk geldim. balkondan konuşmalar, bilmem kaç watt megafon yutmuş elektrik süpürgeleri falan,bir yandan da telefon çalıyor bakamıyorum yani ona da pişman oldum kaldım diye. gerçi bilgisayarın fanından da şüphelendim arkada uygulama açık olmamasına rağmen cpu falan baktım %0.7 diyordu, ikiyi geçen yoktu hatta yaklaşan da yoktu. milletin temizliğinden sıkılıp dışarı çıkacaktım ki bilgisayar kapanınca tüm süpürgeler sustu, telefonun titreşimi kesildi, cevapsız da kayıt yoktu.