sadece karşı tarafı etkileme yöntemi olmayan, tdk'ye göre "bir konuda birinin inanmasını sağlama, inandırma, kandırma" anlamlarına gelen kelime.
ısrar, kandırma, inandırma, yönlendirme* ve hile ile göbek bağı bulunan bir kelime bu. iknayı tek başına düşündüğümde, karşı tarafın zaten inanmaya yatkın olduğu bir konudaki çaba olarak görüyorum. ön yargılı olduğu bir konuda birinin ikna edilebileceğini sanmıyorum. ancak bu noktada ısrar ve yönlendirme devreye girebiliyor. yönlendirmenin temel mantığı zaten gerçeği değiştirerek ortaya sunmak olduğu için ikna edilmeye çalışılan kişinin fikirlerine sıkı sıkıya bağlı olmasının önemi kalmıyor. bu fikirleri nasıl oluşturduğu ve argümanlarını hangi sağlam temeller üzerine inşa ettiği değerli hale geliyor. iknayı bir hedef olarak görürsek, ısrar sadece bir araç olabilir. inandırma ve kandırma arasındaki farkın ikna ile yönlendirme arasındakiyle örtüştüğünü de düşünüyorum. kişi inandığı şeye giden yolu kendi fikriyle açtığını düşünebilir. kandırılan ise, o yoldaki hiçbir şeyden emin olmadığını kandırıldığını anladığında fark edecektir.
yönlendirmeye tamamen açık olup olmadığımız konusunda ise kafam karışık. reklamların bilinçaltına saldırarak işlev kazanması "sen zaten önünde sonunda ikna olacaksın, bunun farkında olup olmaman önemsiz" gibi bir sonuca götürüyor beni. belki bilinçli olarak yönlendirilmeye açık olup olmamak bu noktada önemli olabilir ama onda da temel odak noktası ortadaki konu değil, gerçeklerin eğilip bükülmesi olacağı için bilincin etkisi gene tartışmalı. iknayı yolun sonu olarak gördüğüm bakış açımla değerlendirdiğimde, şuna ulaşıyorum: yönlendirilmiş bir sonuca ikna olmam kandırılmış olduğuma denk düşer. kandırıldıysam kendi fikrimi değil, çarpıtılmış olanı kucaklamışım demektir. o zaman bilinçsizce verdiğim onay sonucunda hile ile kafa kola alınmış oluyorum. kendi fikrim yoksa, ikna da ortada yok demektir. böylece ikna-yönlendirme arasındaki temel farkın bilinç olduğu sonucuna varmış oluyorum.
ikna, tek başına açıklanması yeterli olmayacak bir kelime bence. illa ki yanına bazı araçlar alması (ısrar gibi), kökü aynı olsa bile, üzerinde ilerlediği mantık örgüsü devasa karşıtlıklar barındıran benzer kelimelerle karşılaştırarak açıklanması (yönlendirme gibi) gerektiğini düşünüyorum. ikna olmanın süresinin kısalığı ve zamana göre değişkenliği de önemli tabii ama girdiyi uzatmayayım. yazarken bile yeterince mindfuck oldum burda zaten.