not: adamın adında tau yok, theta var. o sebeple eleftherios yazdım. /t/ ve /th/ çok farklı sesleri (veya sessizlikleri, her neyse artık) temsil ediyor.
23 ağustos 1864 - 18 mart 1936 tarihleri arasında yaşamış; aralıklarla, toplamda 15 yıl başbakanlık yapmış olan yunan politikacı. geçmişi hakkında çok spekülasyon varmış o sebeple pek girmeyeceğim. ama mora'dan girit'e göç etmiş bir ailenin çocuğuymuş. politikaya girişi de ii. abdülhamit döneminde girit'te oluyor. osmanlı'ya karşı savaşan güçlere katılmış daha sonra. burada isyancıların lideri olmuş. rusya'nın ve yunanistan'ın dikkatini çekince de kral i. georgios tarafından girit hükümetine adalet bakanı olarak atanmış.
avusturya-macaristan'ın bosna-hersek'i kendisine bağlaması üzerine, yıllardır "bir bahane bulsak da yunanistan'a bağlansak" diye çabalayan venizelos; bu bağlanma üzerine, girit'in de yunanistan'a bağlandığını ilan eder (5 ekim 1908). bu noktadan sonra kendisinin yunanistan serüveni başlar.
yunanistan'da aldığı en ilginç kararlardan birisi, halkın çoğunluğunun konuştuğu dimotiki lehçesini terk edip kimsenin bilmediği katharevousa lehçesine geçiş yapmaktır. yunan halkı bir gecede cahil kalır.* sonra 1976'da tekrar dimotiki'ye geçerler. adamın yaptığı bir nevi italya'da resmi dili latince ilan etmek gibi bir şey.
fransa ve ingiltere, yunanistan'ı üs olarak kullanmayı gündeme getirince venizelos pek sevinir. ama halk için aynı şeyi söylemek zordur. özellike ioannis metaxas ve sofoklis dousmasis savaşa girmeye karşı çıkarlar. ama fransa ve ingiltere zor kullanarak (yunanistan'ı işgale bile kalkışırlar) yunanistan'ı bir şekilde savaşa sokarlar. bu sebeple halk kral yanlıları ve venizelos yanlıları olarak ikiye ayrılır. kilise venizelos'u aforoz eder falan...
sevr antlaşması imzalandıktan sonra venizelos'un keyfi yerine gelir. halk da biraz "yiyor ama çalışıyor" moduna geçer. tabii bunlar yunan ordusunun anadolu'daki rahat günlerinde olur. 1920'lere doğru tekrar venizelosçular-kralcılar rekabeti başlar. venizelos iki suikast girişimini atlatır.
25 ekim 1920'de sürgündeki kral konstantin'in yerine kral olan kral alexander'ın maymun ısırığı sonucu hayatını kaybetmesi üzerine konstantin tekrar yunanistan'a döner ve venizelos ile konstantin arasında büyük bir rekabet başlar. bu sefer halk venizelos'u sandığa gömer. venizelos da paris'e taşınır.
lozan antlaşması imzalanınca, yenilginin faturası monarşiye kesilir. venizelos tekrar yunanistan'a döner. 1924'te siyaseti tekrar bıraksa da 1928'de tekrar aktif siyasete geri döner. bu sefer türklerle savaşmak yerine, türklerle köprü kurmaya çalışır. bu da sağcıları rahatsız eder. üstüne bir de 1930 ekonomik bunalımı eklenince venizelos tekrar paris'e taşınmak zorunda kalır. 1936 yılında da hayatını kaybeder.