eskiden bayramlarda, özel günlerde birbirinden uzakta olan insanların birbirine yolladığı, yazısız bölümüne kısa bir mektup yazılan posta kartı.
birine kartpostal yolladığınızda karşılık olarak mutlaka size de bir kartpostal yollanırdı. değişik türlerde kartpostallar vardı. çocuklar genellikle üzerinde manzara, çocuk resmi vb. bulunan kartları seçerdi. yaşça daha büyükler daha ağırbaşlı resimler içeren kartlar seçerdi. bir başka şehre gittiğinizde de sık sık o şehrin fotoğraflarından hazırlanmış kartpostallarla karşılaşırdınız ve alırdınız o kartlardan ki gittiğiniz şehirden hatıra olurdu o kartpostallar sizin için. bir de sonradan yaygınlaşan kartların fotoğraflı bölümlerinde özlü sözler ya da şiirler yazılı olan kartpostallar vardı. bu kartlar da daha çok gençler içindi, kartpostalların resimli bölümünde ünlü oyuncuların, ünlü şairlerin, ünlü resim tablolarının vb. resimleri olurdu. bu tip kartlar odaların duvarlarında yer bulurdu kendilerine.
yaşadılar ve öldüler. sanayi devriminden sonra 19. yüzyılda buharlı vapurlar, dönemine göre çok hızlı ve konforlu taşıtlar olan trenler insanların gezmek için seyahat etme olanaklarını geliştirdi. işte bu dönemde insanlar geride bıraktıklarına gezdikleri gördükleri yerlerden üstünde bir kaç satır notla resimler göndermeye başladılar. kartpostallar mektup gibi zarf içinde gönderilmez. özel bir şeyler de yazılmazdı pek. arka yüzün bir yarısı adres ve pul için ayrılmıştı. diğer yarıya da selamlar her şey çok güzel filan türünden ufak bir şeyler yazılır açık gönderilirdi. bunlar adı üstünde posta kartı. bir de kapaklı, tematik, noel, paskalya, valentine filan konulu kartlar vardı ki onlar tercihen elden verilir, posta ile pek gönderilmezdi. bizim kartpostal çılgınlığımız benim çocukluk ve gençlik dönemime rastgelir. ramazan, kurban bayramları ve yılbaşlarında 15-20 gün kala kitapçıların önleri, vapur iskeleleri gibi merkezi yerlerde kartpostal tezgahları açılır, aynı şehir içinde bile kartpostal gönderilirdi. sonra yavaş yavaş kayboldu kartpostallar. cep telefonları çıktı, sms çıktı, mertlik bozuldu. şimdi bayram seyran vesilesiyle kart gönderen kimse kalmadı. bari smsleri adres defterindeki herkese toptan göndermek yerine kişisel bir şey yazma zahmetine girseler.
hayatım boyunca vazgeçemediğim ve yaşadığım süreçte almaya, göndermeye devam edeceğim çok değerli kart çeşididir. kendi bulunduğum şehrin kırtasiyelerine girip muhakkak bakıyorum, farklı bir şeye denk geldiğimde alıyorum. çoğunlukta hep benzer ürünler oluyor. gittiğim farklı semtlerde, farklı şehirlerde yaptığım ilk eylem oluyor. daha sonra bulunduğu mekanın özgünlüğünü taşıyan ya da kendi ruhsal anımı yansıtan kartpostalların arkasına bir iki cümle ya da aklımda kalmış şiirlerden dizeler, kitaplardan minik paragrafları nakledip gönderiyorum tanımadığım insanlara. yolda gördüğüm apartmanların posta kutusuna atıyorum ya da.
Kuzey amerika'da hala kanlı canlı bir gelenek. hatta noelde ailece fotoğraf çektirip, onu kartpostala basıyor, eşe dosta gönderdiyor millet.
ben de hala gönderiyorum. hatta mektup da attım geçen senelerde birilerine. geçen arkadaşın biri 6 sene önce gönderdiğim kartpostal üzerinde 3 cümle falan var. eleman çalışma masasının üzerine asmış tekrar. yaşatın yani.
eskiden hep yurtdışına çıktığımda uyguladığım bir gelenekti. kendime ve annemlere birer kartpostal gönderirdim. özenle seçerdim, arkasına bir şeyler karalardım. genelde ben eve döndükten sonra gelirdi gönderdiklerim ama olsun, hoşuma giderdi posta kutusunda bir şeyler görmek. en son 2011'den sonra gönderdiklerim gelmemeye başladı. posta servisi mi üşendi, ne çalıştırıyorsunuz ki bizi mi dedi, nedir bilmiyorum. soğudum sonra olaydan. amaan nasıl olsa gitmeyecek, niye uğraşıyorum ki deyip bıraktım. *
Yurt içi yurt dışı fark etmeksizin hala yaptığım ve çok da keyif aldığım eylemlerden biridir kartpostal göndermek.
kendimi bir 19. yüzyıl romantiği olarak tanımladığım için aldığım mühürleri basıp şık bir zarf içine koyarak göndermeyi çok seviyorum. ne var ki türkiye'de kartpostal kültürü gelişkin olmadığı için güzel kartlar bulmak pek kolay değil. yine de kartınızın başkasına ulaşması ve sonra onun da size bir kart atması beni daima heyecanlandırır. taşucu'ndaki klostrofobik ptt şubesinden toronto'ya kadar yolculuk edebilme imkanı olması o küçük karton parçasının beni çok sevindiriyor, dahası o kartonun değil üzerindeki sözcüklerin yaptığı yolculuktur asıl beni mutlu eden.