eyvallah, üç ayrı kelimeden oluşan arapça bir cümle. ey veya -iy, "evet, tabii" gibi anlamlara gelir.
bilhassa vav'la beraber kullanıldığında dilimizdeki ifadesiyle 'aynen öyle, tastamam' gibi manaları içine almaktadır.
'tamam, peki' manasına pratik arapça'da halihazırda 'eyva' şeklinde söylenişine aşinayızdır.
bazen ayva olarak müstehzi bir edayla fevkalade kötü taklitlerini de duyduğumuz bu kelam esasında allah lafzı düşünülerek bizdeki eyvallah'ın araplardaki söyleme tarzıdır.
?ve? harfine gelince. sadece gramer açısından incelendiğinde en az on iki ayrı işlevi vardır.
bu tabirde geçen ?vav? için çeşitli fikirler öne sürülmüş. bazıları cevabı kuvvetlendirmek için, bazıları da yemin manası için kullanıldığını öne sürmüşlerse de maiyyet yani beraberlik bildirmek için kullanıldığı fikri ağır basmıştır.
ikinci kelime olan ?allah? ki daha çok lafzatullah şeklinde ifade edilir. cenab-ı hakk'ın yüzlerce ismi olmasına rağmen allah ismi gibisi yoktur. çünkü 'zât-ı ehadiyyet'in kendisini tesmiye ettiği isimdir.
öyle bir zat ismi ki, semavî kitapta beyan edilen bu isim etimolojik olarak bile incelense, eşi benzeri olamayan bir kelime olarak kalmayıp, ayrıca ikiliği ve çoğulluğu kabul etmeyen bir yapıya sahiptir.
sadece içinde geçen lafzatullah bile eyvallah'ın alelade kullanılmamasına yeter bir sebeptir.
belki de gündelik arapçada eyvaa olarak ifade edilmesi bundan kaynaklanıyordur. ?eyvallah?ın yukarıda geçen manasıyla beraber tasavvuftaki ıstılâhî sahasını mülahaza edersek bu gerçek daha bariz bir hal alacaktır. 'hakla kabul ettik, haktandır' manasını ihtiva ettiğinden eyvallah, sufîyyede hemen hemen her halde zikredilir, bir virddir adeta. ?
yeri geldiğinde kullanmayı seviyorum. kulağıma hoş geliyor. kullanana cool bir hava katıyor, yani bende öyle bi etkisi var bu sözün. yani hani böyle ortamlarda racona uygun davranmak gibi sanki, ağır abi sözü gibi..
daha çok "teşekkür ederim, teveccühünüz" gibi bir anlam yüklüyorum kullanımlarımda. bazen de “tamam, peki” anlamında kullanıyorum.
Neden teşekkür ederim yerine eyvallah? Ve neden tamam yerine eyvallah? Her zaman eyvallah’la cevap vermek uygun kaçmıyor tabi. Resmi ortamlarda sakil duruyor. Daha çok arkadaş çevresinde, veya birileriyle hoş beş ederken muhabbetin etkisini kuvvetlendirmek maksatlı...
bazen kabulleniş bazen çaresizlik bazen acı bazen sevinç bazen hoşçakal bazen teşekkür bazen boşvermişlik olur çok yönlüdür ne olduğunu ne anlama geldiğini vurgusundan anlarsınız.