yazarlığının yanında büyükelçilik ve sscb halk temsilcileri meclisinde vekillik de yapmıştır. kitaplarını küçük yaştan itibaren keşfedip seven biri olarak kendisinin meclis tartışmalarında kürsüye çıkıp konuştuğu arşiv videolarını izleyince tuhaf hislere gark oldum. vakit bulabilirsem bunlara altyazı yapmayı düşünüyorum.
çocukken köyünde rusça bilen olmadığı için köye gelen tüm kara haberleri cengiz aytmatov verirmiş. bunun etkisiyle mi acaba eserleri de içimizi yakacak kadar hüzünlü oluyor diye düşünmeden edemedim. yazar gerçekten kara haber vermeye alışmış. eserlerinde 'hayır o kadar da kötü olmasın' dediğimiz her şey oluyor.
''gün gelir ve anlar ki insan; yaşadığı her şey bir yalandır. geriye vazgeçemediği bir aşk ve kabullenemediği bir yalnızlık kalır.''
1928-2008. kırgız romancı. çocuk kitaplarından sonra edebiyatla tanışmam onunlaydı. ortaokuldaki edebiyat öğretmenimizin tavsiyesiyle okumaya başladım aytmatov'u. romanları da vardır ama uzun hikayeleri daha etkileyicidir. edebiyatta da modalar oluyor. bir dönem çok okunan yazarlar zamanla unutuluyor. best seller türü şeyler için normal bu. ama gerçekten edebi değeri olan yazarların unutulmasına üzülüyorum. aytmatov sovyet döneminde, toplumcu gerçekçi yazının destek gördüğü hatta yazarların buna zorlandığı bir dönemde bu manipülatif edebiyatın içine sevgi gibi evrensel bir duyguyu sığdırma başarısını göstermiş ve böylece her zaman okunacak bir yazar olma vasfını kazanmıştır. türk okuru aytmatov'u selvi boylum al yazmalım'ın yazarı olarak tanır daha çok. filmi çekildiği için olsa gerek. kitapçı dükkanında "aaa aşkı memnunun kitabı da çıkmış" diyen kız yalnızca bir espri değil ne yazık ki. selvi boylum al yazmalım güzeldir ama aytmatov'un başyapıtı değildir. cemile var önce. yazarlık kariyerinin büyük çıkışını sağlayan ve çokça dünya diline çevrilerek aytmatov'u bulunduğu coğrafyanın dışına taşıyan eseri cemiledir.
öğretmen duyuşen*, toprak ana, elveda gülsarı okuduğum aytmatov kitapları arasında. daha da okumadığım çokça kitabı var. bir kısım genç okur 2008 yılında yazarın ölüm haberiyle haberdar oldu varlığından. arada illa ki merak edip bir kaç aytmatov kitabı okuyan olmuştur. sevmeyi bir de aytmatov'in gözünden, dilinden görüp okuyanlara ne mutlu.
selvi boylum al yazmalım türk sinemasının klasikleri arasında sayılabilir artık. aytmatov'un filme çekilen tek eseri bu değil, diğer eserlerin bir kısmı da film olmuş. cemile'den senaryolaşan iki ayrı film var mesela. ilk öğretmen, elveda gülsarı ve diğer bazı eserler genelde sovyet sineması için çekilmiş ve ne yazık ki demirperde dışına çıkmamış fimler. uluslararası vizyona giren bir kaç film var. onlar da buralarda dikkat çekmemiş. malum ortamlarda bir aramak lazım. bir kısmı epey eski filmler ama ya çıkarsa? bulursam izler yazarım buraya da.