ikinci dünya savaşı'nın ayak seslerini içinde barındıran kanlı iç savaş. esasen ispanya ordusu'nun bazı unsurlarının, seçilmiş hükümete karşı müdahalesi neticesinde başlamıştır. sağ ve milliyetçi eğilimli gruplar milliyetçi/falanjist olarak anılan safta, sol ve cumhuriyeti savunma eğilimli gruplar cumhuriyetçi safta toplanmıştır. Endülüs, güney, batı ve kuzeybatı ispanya şehirleri ağırlıklı olarak milliyetçi safta, madrid, zaragoza, barcelona gibi büyük şehirler, bask ve katalan bölgeleri ağırlıklı olarak cumhuriyetçi safta toplanmıştır. Askeri gücün ve sıkı bir almanya-italya desteğinin vermiş olduğu iteleme ile milliyetçiler savaşı kazanmıştır. ölü sayısı asla tam olarak belirlenememiştir (yüzbinler ile milyonlar arası değişmektedir). ispanya'da çok önemli ve kalıcı sonuçlar doğurmuştur.
Guernica adlı eseri oluşturmuş savaştır.
Almanlar 2.dünya savaşındaki hava savaşı taktikerini bu savaşta denemişlerdir, savaş uçaklarının önemi bu savaşta belirginleşmiştir.
bu savaş neticesinde avrupa şehirlerinin havadan ne kadar savunmasız olduğunu anlaşılmıştır.
konu ile ilgili olarak; ispanya iç savaşı sırasında bestelenmiş, faşizme karşı silahlanmış askerlerin; 1937 nin bir kış gecesinde, ateşin çevresinde söylediği ay carmela şarkısı ve
1990 İspanya - İtalya ortak yapımı josé sanchis sinisterra'nın aynı adlı alegorik tiyatro oyunundan sinemaya aktarılan filmi bulunmaktadır. filmin yönetmeni Carlos Saura'dır.