10 nisan 2019 tarihinde bilimsel açıdan son derece önemli bir duyuru olarak yayınlanan, Messier 87 adlı galaksinin merkezindeki kara deliğin olay ufkuna ait fotoğraf.
fotoğraf event horizon telescope (olay ufku teleskobu) adlı teleskop ağı ile, radyo dalga bölgesinde alındı. görev henüz bitmedi. samanyolu merkezindeki sagittarius a* adlı kara delik için de çalışma yapılacak.
bu entry daha geniş bilgi girilmek sureti ile, uykusuz olmadığım bir saatte editlenecektir.
yaklaşık 53 milyon ışık yılı uzaklığında ki bu karadelik aynı zamanda dünyamızın 3 milyon katı büyüklüğünde . bilim adamları ona "canavar" diyorlar. bu karadeliğin fotoğrafının çekilmesi, Einstein 'ın izafiyet teorisinde bahsettiği karadeliğin de görüntü anlamında ilk kanıtı.
Bir kara delik, yüzeyinden kurtulabilmek için ışığın hızından daha yüksek bir hıza sahip olmanız gereken bir cisimdir. Bu nedenle bir kara deliğin çok yakınından geçip onun tarafından “yutulan” ışık bile kara delikten kaçamaz. Bu yüzden kara delikleri göremeyiz, çünkü onlar ışık yaymaz.
kara deliklerin varlığını, bu özellikleri nedeniyle, ancak etraflarındaki madde üzerinde ortaya çıkarttıkları etkiler vasıtasıyla anlayabiliriz.
Yıldız kalıntısı olan kara deliklere galaksinin her yerinde rastlayabiliriz. Fakat süper kütleli olanlar genellikle galaksilerin merkezlerinde bulunurlar.
bir kara deliğin çekim kuvveti sınırsız değildir. Örneğin Güneş’in bulunduğu yere aynı kütlede bir kara delik koyarsanız, Güneş Sistemi’nde hiçbir şey değişmeyecektir.
(bkz: olay ufku) konusunu daha önce anlatmıştım. uzun uzun tekrara gerek yok. bizim fotoğrafını çekebildiğimiz şey kara deliğin kendisi değil, etrafındaki maddeden kaynaklanan ışıma, yani olay ufkudur.
Aldığımız görüntüye ait ışık, yaklaşık 55 milyon ışık yılı uzaklıktan gelmekte. Yani ışık bu kara deliğin etrafındaki yığılma diskinden çıkıp bize doğru gelmeye başladığından bu yana 55 milyon yıl geçti. Bu da bizi birer zaman yolcusu yapıyor bir anlamda. Evet, bu kara deliğin geçmişine bakıyoruz. Ancak söz konusu olan şey bir kara delik olduğunda “şimdiye dek belki de yok olmuştur” demek biraz zor. Zira hemen hemen Güneş kütlesi kadar bir kütleye sahip görece “küçük” bir kara delik için bile, Hawking Işınımı ile “buharlaşma” süresi, yaklaşık olarak 10 üzeri 67 yıl. Bu süre evrenimizin yaşam süresinden bile kat kat fazla. Yani fotoğrafını gördüğümüz kara delik hâlâ orada.
Çoğunuzun bildiği gibi evrenin başlangıcına ilişkin en çok kabul gören teori Büyük Patlama. Ancak bu konuda tamamen sıfır noktasına kadar geriye giderek orada neler olduğunu henüz bilemiyoruz. Dolayısıyla, Büyük Patlama’dan kısa bir süre sonra oluşmuş olabileceğine ilişkin görüşler
nedeniyle bu devasa kara delikler, evreni anlamamıza yardımcı olabilir. Tabi bu arada kara deliklere ilişkin bilgilerimizi arttırmak, onlar hakkındaki bilgilerimizden ve hesaplamalarımızdan yola çıkarak yaptığımız modellemeleri doğrulamak gibi avantajlarımız da olacak.
Son olarak, görelilik bir kez daha test edilip doğrulanmış oldu.
bazı kısımlar, şu sitedeki kendi yazımdan alıntıdır: