doğru adlandırılması tetanos olan, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik özellikli ve ölümcül bir enfeksiyon hastalıktır.
clostridium tetani adlı bakterinin toksinlerinin sebep olduğu, aşı ile önlenebilen hastalık.
c. tetani anaerobik bir bakteridir yani üremesi için oksijensiz ortam gerekir, bakterinin sporları doğada yaygın olarak bulunur ancak hastalığa sebep olması için yani vejetatif forma geçmesi ve üremesi için, uygun oksijensiz ortamda bulunması gereklidir. kontamine objelerle oluşan kesiklerden, yaralardan veya bir yaranın kontamine bir objeyle, toprakla temasından bulaşabilir. yenidoğanlara da göbek bağından bulaşabilir.
hastalığın patofizyolojisini şu şekilde anlatmaya çalışayım:
vücuttaki iskelet kaslarının kasılması, motor nöronlar tarafından kontrol edilir. sinir sistemi "x kası kasılsın" emrini verdikten sonra bu emir en uçtaki nörona* kadar, ondan da kasa iletilir ve kas kasılır.
nöronların birbirleriyle ve motor nöronun kas lifi* ile iletişimi nörotransmitter maddeler ile gerçekleşir. mesela nöronlar arası sinapslarda bir nörondan nörotransmitter salgılanması sonucu sinapsın diğer ucundaki nörona impuls iletilir. yani bir nöron, sıradakine "x kası kasılacak" haberini verir. motor nörondan salgılanan nörotransmitterlerse zincirin son halkasıdır ve kas lifinin kasılmasını sağlarlar.
bazı nöronlarsa sinaps yaptıkları nöronu inhibe ederler yani "salgıladığın nörotransmitteri durdur" haberini verirler. bu sayede motor nöronun salgılaması durur ve kasılı olan kas gevşer. bu fizyoloji sayesinde kaslar sürekli değil "düzenli" olarak kasılır.
ancak c. tetani'nin sahip olduğu tetanoz toksini tetanospazmin, inhibitör nörotransmitterlerin salgılanmasını engeller. yani nöron "dur" emrini almaz ve bağlı olduğu kası sürekli olarak uyarır. bu da tetanozda gördüğümüz spazmların oluşma sebebidir.