Kullanmadığım ama fazla büyütüldüğünü düşündüğüm sıfat. "kimi yetersizlikleri için geçerli nedeni var" gibi bir çıkışı var anladığım kadarıyla.
kavramları yumuşatma basamakları var. 'sakat' diyorsun, zamanla insanlar sakatı hakaret amaçlı kullanmaya başlıyor, "özürlü" diyorsun zamanla o küfür haline geliyor, "engelli" diyorsun böyle gidiyor bu. meselenin özü sözcüğün kendisi değil ki, tanımladığı özelliğin aşağılama amaçlı kullanılması. yarın "ne engeli ya, sanki aşılamaz engeller normalmiş gibi, demeyin engelli"ye de döner bu iş. 'alternatif bedenli' falan demeye başlarız. sorun aynen devam eder.
mesela işitme problemi olan bir yazara öğretmen olacak hayvanın teki "özürlü müsün?" diye çıkışmış. "engelli misin?" diye bağırsa üstüne gitse daha mı tercih edilir olacak?
alabileceği eğitime, yapabileceği işe, seyahate erişimi olmadıktan sonra istersen 'şafak yıldızı arwen' de boş. keşke adı "sakat asansörü" olsa da sapasağlam amcalar teyzeler değil ihtiyacı olan binse. şifalı yokuşlar yerine körler, sağırlar, topallar için ışıklı, sesli uyarılar artsa, rampalar standart haline gelse. gelişim geriliği olanların da yapabileceği bir dünya iş sahasının önü açılsa da anası babası "ben ölünce ne olacak yavruma" diye dört kat üzülmese.
dediğim gibi bu dil meselesi fazla abartılıyor. biraz sözel bölüm akademisyenlerinin "bizim yaptıklarımızın da topluma çok büyük etkisi var" iddiasını yanlış yerden zorlayıp çarpıtmasından. yukarıdakiler üzerine eğilsek bunlar olumlu, kabul edilmiş sözcükler haline bile gelir. hatırlayın bir haftada "çapulcu" kelimesi nişan gibi oldu, iktidar bile olumlu algılandığını kabul edip kullanmayı bıraktı. eskiden ingilizce'de aşağılama sözcüğü olan "nerd" şimdi ana akım kültürün adı oldu ne bileyim artık ecnebi kadınlar da direk aynı anlamda "fuck" diyorlar ya, o hesap işte.