Yargıyı, normal şartlar altında, yargıçlık yapan kimsenin bir dosyayı inceleyip, tarafları dinleyerek iddia ve savunmaları değerlendirip karara varması olarak biliyoruz. Ön yargıyı, dosyanın kapağına bakarak karar verilmesi şeklinde özetleyebiliriz. Bu sebeple de yargılama faaliyetinde ön inceleme aşamasına ön inceleme denir, ön yargı değil.
Şimdi, "ön yargılı olmak yanlıştır" demek kolay. Irkçılık kötüdür, seksizm mallıktır gibi aklı başında insanların genel kabulleri de var. Görüyor ve arttırıyorum efendim, insanlar aptaldır.
İnsan ön yargıya bir kişi veya olayla rastlaşıp düşünüp tartarak, bir süzgeçten geçirip güneşi selamlayarak varmaz. Kendine asla şu soruyu da sormaz; "ben bu insana haksızlık mı ediyorum?"
Hayır efendim. Sikimde dahi değil. Sikim de dahi değil. * Ne diyorduk? İnsanlar aptaldır. Zira insanlar düşünmekten kaçmaya bayılırlar. Bakın iyimser bir tahmin olacak fakat şu an hayatımda düşünme faaliyetine hiç girişmediğine inandığım 9-10 kişi vardır. Çevresi geniş biri de değilim. İnsanlar düşünmekten kaçmaya çalışırken önceki deneyim ve denemeyimlerine sığınıp karşılaştıkları dosyalara yönelik zırank diye bir yargı fırlatır ve bundan asla şüphe duymazlar. Duysalar bile duymazlar. Bir arkadaşımın başına geliyor hep ordan biliyorum. Yani "ben elbette götüme don alacak parayı denkleştiremezken bir islamcı müteahhitin az gelişmiş yavrusunun son yirmi yıldır varlık içinde yüzmesine kişi özelinde nefret beslememeliyim" desem de daha önce edindiğim deneyimler zihnime mıh gibi kazınmış infoların gücü adına o kimsenin de hayvan oğlu hayvan olduğuna kalıbımı basma, kaydırmalı link koyma isteğiyle yanıp tutuşuyorum.
Ama o kişi hakkında az da olsa bilgim var ve yeterli bir bilgi diyebilir miyim buna? Elbette, aptalsam, diyebilirim. Aptal olmadığım ön kabulüyle devam edeceğim, diyemem. Her insan kendi eylem ve söylemlerinden sorumlu ise bir insanı sosyo-ekonomik durumu onun hakkında her şeyi bilmemizi veya kesin bir yargıya varmamızı sağlamaz. Dövmeli insanlar cool ve eğlencelidir, piercing takanlar alkollü içkilere bayılırlar gibi iyimser ön yargılar da dahil. Neleri var abi...
Son tahlilde diyeceğim şu ki; ön yargıyı zihinden sökmeye gerek yok. Faydası da yok. Kimi zaman ve bence çoğu zaman bize vakit kazandırıp "bu tiplerle ne işim varmış" dedirtmeyen güzide deneyimler topluluğumuzdan faydalanmamızda hiçbir sakınca yok, Karşımızdaki kişi veya kişileri bu deneyimlerle itham etmediğimiz sürece...
Yine Ahmet Hakan tadında yusyuvarlak yazdım.
Edit: uyuşturucuya meyilli oluyor sanılması iyimser bir ön yargı olmuyor sanırım. Orayı düzledim.
