2016 yılı başında üzerindeki desenleri bile yerli olmayan 10 yaşındaki iki arabaya 40 milyon Euro verip çöpe atmış insanların son icraatı. "Euro NCAP 5 yıldız seviyesine uyumlu" kısmı sağlam güldürdü.
Olumlu yanlarına gelince arabanın tasarımı güzel. Elektrikli araç üretmek nispeten daha kolay. Fabrikasını kurmak da daha kolay. Bir tane platform yapıp üzerinde farklı görünüşe sahip modelleri yapmak da daha kolay.
2 yıl içinde seri üretime geçebilir mi? Evet geçebilir. Fabrika kurmak o kadar zor değil. ("Lan kel, kaç tane fabrika kurulumuna katıldın da ahkam kesiyorsun?" diyenler için saydım baktım bir elin parmağı kadar olmuş. Hatta bir parmak da diğer elden destek gelmiş. "Kaç tane otomobil fabrikası gördün, gezdin?" diyenler için bu sayı 4 de kalmış.)
Hatta şöyle diyeyim, proje ekibinin içerisinde olsam hedefim bir tane atölye yapıp seri üretime kadar olan sürede yapabildiğim kadar araba yapmak olurdu. Bu arabayı üretebilecek bir atölye 3 ay içinde devreye alınabilir, ardından günde ortalama 1 adet yapar ve seri üretime geçene kadar en az 500 adet üretebilir. Peki, yaptık diyelim. Sıra satışa geldi.
"Lan kel, alır mısın bu arabadan?"
Nedir bu? Elektrikli araba. İnce uçlu Nokia şarj aleti ile şarj etmeyeceğiz herhalde. Kendime ait bir evim yok. Apartman içerisinde bir yerdeyim. Evden uzatma kablosu çekemem. Oturduğum site arızalı asansörü tamir ettiremezken bahçeye şarj prizi koymaz. Şarj sıkıntı.
Yeri geliyor benzinliğe girecek 5 dakikayı zor buluyorum. Hadi girdim diyelim, 5 dakikalık benzin dolum işleminde bile kuyruk bekliyorum. Bu meretin şarjı yarım saatte dolacak diyorlar. İstasyonlardaki araç sayısının ve kuyruğun 6 katına çıkması demek. Angara bebesi mantığı ile aklıma AVM geliyor. AVM otoparkları bir çözüm olabilir. Bin kunduz. AVM ortamından hoşlaşmadığım için diş macunumu bile internetten alan adamım. Görünüşe bakılırsa şarj sorununu çözmek, fabrikasını kurmaktan daha zor olacak.
Diğer konu maliyet. Tahminen böyle bir arabanın maliyetinin üçte biri pil olacak. Yılda kaç kilometre yaparsan yap, ister al garajda beklet ister günlük tepe tepe kullan; pilin ömrü iki yıl.
Yani bu ne demek? Çok kaba hesap yapıyorum. 150 bin araba olsa. 2 yıl sonra 50 bin lira pil parası. Günümüz fiyatı ile yaklaşık 7000 litre benzin alınır. (Yaklaşık 2 öküz parası) Bende de var SUV; 100 km mesafede 7 litre falan yakıyor. Yani 2 yılda 100 000 km yol teptirecek kadar para. Kaba hesap ne diyor? Elektriği bedava verseler ve yılda 50 000 km yol gidersen normal araba ile kafa kafaya gelir. Yılda 15 – 20 bin km yol yapıyorum ki kaba hesap olmasına rağmen alınabilirliği teğet bile geçmiyor. Elektriğin bedava olmadığı düşünüldüğünde hesap(sızlık) bana daha da bir giriyor.
Pil fiyatını ömür boyu 20 000 TL altına sabitleyeceklerine garanti verirlerse elektrik motorun sessizliği ve yüksek tork hatırına alınabilir.
"Kel, sen alırsın almasına da, başkaları alır mı?" Valla larden de yazmış. Planlanan satış adetlerine ulaşacağını sanmıyorum.
Alım garantisi verdikleri için devletin makam araçları yenilenmiş olur. Belediyeler alır bagajında makarna taşıyıp vatandaşı makarna ile birlikte evine kadar bırakırlar. Parası da bizim cebimizden çıkar.
"Kel, ihraç edilir olm bu araba. Norveç falan hep elektrikli olacakmış, dizeli yasaklamışlar" Sus gözünü seveyim. Onlar çok başka konular. Almayacaklar.