Kitaba ismindeki medarı maişet; geçim sağlanan iş, koşul demekmiş. Her iki kelime de Arapça kökenli.
Roman, Yoksul insanların yaşadıkları karşısında yılmayıp umuda sarılmalarını, emeklerini, yeni bir dünya için yeniden çabalamalarını konu edinmiş. Sait Faik, Toplumsal sınıfların bireylerin yaşamında bıraktığı hasarları örneklerle irdelemiş. Okurken, Sait faik'in eşit, adil, özgür bir dünya arzusunu hissedebiliyorsunuz.
Hikmet, Fahrettin Asım ve Fahri'nin insanlardan uzak ideal bir toplum kurmak hayalleri anlatılmış. İnsanlardan uzak derken aslında kendi kabuğuna çekilmiş kişilik örnekleri değil de yaşam tarzlarını beğenmedikleri insanlardan uzak bir yaşam hayal ediyorlar. Özellikle de bunu deniz üzerinde yaşayabileceklerini düşünüyorlar. Çünkü denizde özel mülkiyet söz konusu değil ve özgürlüğün simgesi. Zaman zaman hepimizin kurduğu yaşam biçimi değil midir zaten?
Kitap niye sansürlenmiş diye araştırırken şu bilgilere denk geldim:
Malum Hikaye burgaz ada'da geçiyor ve yine burgaz ada'da çekimleri yapılan "ikimize bir dünya" ismi ile sinemaya uyarlanmış.
Sait Faik, basım evlerinin siyasi otorite kaygısı ile kitabı bastırmakta çok zorlamış. Annesinin desteği ile basımını yaptırmış ancak bakanlar kurulu kararı ile toplanmış. İlk basım yılı 1944. O dönemlerde ismet İnönü cumhurbaşkanı. 1950'ye kadar süren tek parti dönemine denk gelmiş. 1952'de koalisyon hükümeti döneminde içinden bazı cümlelerin çıkarılması ve isminin "bir takım insanlar" olarak değişmesi ile basılıp satışa çıkmış. Şu an okuduğumuz sansürsüz hali ve medarı maişet motoru ismi ile ancak 1970 sonrası çıkabilmiş.
Sansürlenen cümlelerden sadece birini yazacağım. Fahri'nin cümlesi: "Yani bu ekmek, domates, tuz için çalışanları görüp de kafalarında ne bir sual ne bir cevap ne bir çareihal, hülasa bir kelime çıkmayan insanlar…" öyle görünüyor ki dönemin siyasi otoritesi kapitalist düzeni eleştirdiği düşüncesi ile tehlikeli bulmuş. Kitap zaten Sosyal adalet diye bağırıyor.
Yine aynı dönemlerin yeşilçam filmlerine baksanıza..." neşeli aile" de yaşar usta sermayesel gücün zulümüne karşısı mutlu ve gururlu aile babası. Yine benzer bir çok filmdeki pompalanan fikir; insanlar fakir ama huzurlu ve mutlu. Bir dönem bunlarla uyutulmuş toplum.
Alt gelir grubuna ulaşması istenen fikirlerin yazıldığı bu kitap o yıllarda kaç liraydı? O insanlar kazandıkları ile o kitaba erişebilecek maddi erke sahiy miydi bilemiyorum. Eğer aksi durum söz konusuysa büyük çelişki.
Okusam mı diye aklından geçirenlere okuyun derim ve girdiyi burda keserim.
