çin orijinli bir savaş sanatı. pinyin romanizasyonunda taiji quan olarak yazılır, taici çüen olarak okunur. 太极拳
girişte savaş sanatı yazdım çünkü -bana göre- martial arts dövüş sanatları değil savaş sanatları demektir. doğu öğretileri askeri doktrinlerde yer tutar, bunu sun tzu'yu yansıtan bing fa adlı eserde görmek mümkündür. bana göre de bir savaşta sabırlı olmayı öğretecek en önemli sanatlardan biri tai chi'dir. taoculuk ve yin yang felsefesi ile alakalıdır. bire bir çevirisi "büyük nihai yumruk" gibi bir şeydir.
temel felsefesi "li'yi kullanma, qi'yi(yi'yi) kullan"dır. li, kuvvet demektir. qi ise iç enerji ya da aslında çinceden direkt çevirisi ile "yaşamsal enerji"dir. internet üzerindeki bazı kaynaklarda qi yerine parantez içinde yazdığım yi kullanılır, o da akıl ya da zihin anlamına gelir. yani "gücün yerine zihnini kullan" sözünü nasihat eder. lao tzu da aslında "The soft and the pliable will defeat the hard and strong" (yumuşak ve esnek olan sert ve güçlü olanı yenecektir) derken buna benzer bir şey kast etmiştir .
ben şahsen doğu öğretilerini pek sevmem, çünkü bir çeşit kadercilik anlayışı vardır. "kötülük yapana iyilik yap" ya da "kötü şans iyiye, iyi şans da kötüye dönebilir" gibi kendilerinden güçlü bir şeyden medet uman bir anlayışları vardır. ama tai chi, dediğim gibi en azından bana göre, sabırlı olmayı öğretmesi açısından güzeldir. öte yandan, sun tzu, belki de dünyanın en faydalı ve rasyonel kitabının ortaya çıkmasını sağlamıştır. tai chi de genel olarak kitapla paralel şekilde, savaşı en az hasarla sonlandırmak üzerinedir.
tai chi'de amaç saldırmak değildir. iki kuvvet birbirlerine saldırırlarsa ikisi de hasar alır. tai chi, saldırı gerçekten gelirken onu fark edip, saldırıyı bertaraf etme bilgeliğidir. tai chi'de saldıran tarafın kuvveti absorbe edilip ona geri yansıtılır. yani saldıran taraf ne kadar çok kuvvet uygularsa, o kadar zarar görmesi gerekir. şurada tai chi ile ilgili temel ilkeler ve bilgiler var. bundan sonra biraz kendi tecrübelerimden bahsedeceğim.
ben de iki sene kadar önce fularlı dertlerimden bunalmışken, kendimi rahatlatacak bir yol aramaktaydım. o sırada tai chi'nin bir savunma sanatı olması dışında sağlık ve meditasyon için de oldukça faydalı olduğunu duymuştum. çünkü tai chi yaparken zihnin boş olması gerekir. neyse, hiç spor geçmişi olmayan biri olarak başladım kursa. ilk ders, at oturuşu*pozisyonunda 5 dakika bekletti hoca. çünkü sonraki bütün hareketler bacaklar kırıkken yapılıyor. o yüzden o pozisyonda uzun süre durmak şart. bazı kişiler bu pozisyonun iç enerjiyi değiştirdiğini, sağlık için oldukça faydalı olduğunu söyler. yarım saat, belki daha uzun süre, kıpırdamadan o pozisyonda durabilen insanlar var. ben bir başladım, ilk dakikadan sonra gözümden yaşlar gelmeye başladı. hocaya kaç dakika kaldı dedim, gülerek dört dedi. neyse, bacaklarım titreye titreye, hoca başka tarafa bakarken çaktırmadan düzleştire düzleştire geçirdim beş dakikayı.
ikincisi, tai chi muhtemelen beklediğinizden daha yavaş bir şeydir. o yüzden diğer savaş sanatlarından geçiş yapanlar öyle kalırlar, sıkılırlar ve bırakırlar. ciddi anlamda her hareketi oldukça yavaş yapmanız gerekir. zaten yukarıda dediğim gibi tai chi sabır sanatıdır. saldırı gelirken, onu aşırı güç kullanmadan bertaraf etmektir. zaten öğrenirken en çok duyacağınız kelime "akış"tır. vücudunuzun bir akış şeklinde hareket etmesi beklenir. ilk başladığım zamanlarda bu yavaşlığa alışamamıştım, kolumu indirirken, kaldırırken acele ediyordum. hoca da uyarıyordu sürekli, sağ olsun.
neyse, sonucunda bir başlangıç seviyesi sertifikası aldım. ama "fularlı dertlerinden kurtuldun mu" diye sorarsanız, evet onlardan da kurtuldum. bacaklarım o kadar ağrıyordu ki başka bir acı düşünmem mümkün değildi.* şimdilerde felsefesine de önem veren ve anlatan bir kurs bulabilirsem devam etmeyi düşünüyorum.
tai chi neye benzer diyenler için şöyle bir video bırakayım.
tai chi nasıl bir savunma sanatıdır diyenler için şöyle bir video bırakayım.
ama en sona da ekleyeyim: muhtemelen tai chi teknikleriyle ciddi bir kavgada dayak yersiniz. o yüzden felsefesi ve sağlık için yapın.
edit: daha gerçekçi mücadele için ama burada tüm esnekliği, yavaşlığı kaybolmuş. sanırım amatör kalmakta fayda var. aslında temelinde aynı hareketler ama yavaşken daha estetik geliyordu.