hanım ile eş ancak hanım'a nispeten daha dar anlam ihtiva eder. kadın yerine kullanılması doğru değildir ama hanım yerine kullanılması sadece tercih meselesi olabilir bana göre.
örnekte kullanacağımız kişi tansu çiller olsun diyelim. - bayan çiller kulağa doğru geliyorken, hanım çiller bana göre olmaz. - tansu hanım kulağa doğru geliyorken, tansu bayan bana göre olmaz.
ha bir de "hanımefendi, bakar mısınız?" cümlesinde "bayan, bakar mısınız?" aslında aynı anlamı ihtiva ederlerken bayan kelimesi bu noktada bana daha itici gelir. hanımefendi daha nezih sanki.
bunun bir de bağyan versiyonu var ki ona hiç girmeyelim bence.
Türkçede erillik, dişillik gibi bir durum söz konusu değildir. Yani “bay” erkek ise hadi kadın kelimesini karşılayacak bir kelime bulalım, bunu da ‘bayan’ olarak belirleyelim” diye bir durum söz konusu değildir. Kadının, erkeğin kaburga kemiğinden türemesi gibi bayan kelimesinin bay kelimesinden türemesi gibi bir durum söz konusu değildir.
Bay ve bayan kelimelerinin erkek ve kadın olarak tanımlanması zaten başlı başına bir saçmalıktır. Bay kelimesi eski Türkçede zengin demektir. Bayan kelimesi ise Türkçe değil Moğolcadır. Muhtemelen anlam değişmesi yoluyla bay; erkek insana dönüşünce arapça dil bilgisinden alınan feyiz ile duyulan ve okunan, aslen de moğolca olan “bayan” kelimesi de kadın insan için kullanıldı.
Günümüzde de bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde buna benzer kullanımlarla karşılaşılmaktadır. Misal bir iş yerine gidince “müdür ile görüşebilir miyim?” diye ricada bulunulunca kimi zaman önce “müdire efendim, müdire” diye karşılık alabiliyoruz. İşte o ve bu birbirinden farksız iki durum. Bu topraklarda yaşayan birçok Kadının da ayrıca “bayan” değil “kadın” demelerindeki en büyük sebep dna’ya işlemiş bir dil yapısı olmadığını kim ispatlayabilir ki?