-
amerikada, star wars filmlerinin biri için millet yüzlerce metre kuyruğa girmişken ki onların fanları bildiğin mürit gibidir, filmden çıkan bir gerizekalı
- obiwan kenobi ölüyo!
diyince bildiğin tekme tokat dövmüşler.
-gerçek olaydır- -
bazen kan dökülmesine sebep olur. (eyvah spoiler verdim)
2018 yılında antarktika'daki bir araştırma merkezinde çalışan bir mühendis (Sergey Savitsky) ortak kütüphaneden aldığı kitapların sonunu söyleyen iş arkadaşını göğsünden ve kalbinden defalarca bıçaklamış.
bu aynı zamanda kıtadaki ilk cinayete teşebbüs olarak kayıtlara geçmiş.
bizim yapmak isteyip yapamadığımızı yaptığın için, biz ezilenlerin sesi olduğun için, zalimlere gereken cevabı verdiğin için, mazlumun onurunu kurtardığın için minnetarız sergey.
kaynak -
uçaklarda kanatların üst kısmında yer alan, genelde aerodinamik fren olarak adlandırılan uçak kontrol elemanı.
uçakta kanat yanlarında oturuyorsanız, uçağın inişi sırasında teker yere değer değmez kanadın üzerindeki bir takım parçaların yukarı doğru hareket ettiğini görürsünüz (şu videoda da görüleceği üzere ). bu parçalar spoiler olarak adlandırılırlar. her iki kanat üzerinde de bulunan bu spoilerlerin en temel amaçları inişte kanat üzerindeki hava akışını bozmak ve uçağın tekrar havalanmasının önüne geçmektir. insanlar genelde uçağın daha hızlı durması için bu parçaların kullanıldığını düşünseler de temel amaç uçağın hızını yavaşlatmak değil, kanat üstündeki hava akışını bozmaktır. ama hava akışını bozmanın haricinde tabii ki uçağın yavaşlamasına da etki ederler.
bunun yanı sıra, uçuş esnasında da spoilerlerin hareket ettiğini görebilirsiniz. uçuş esnasındaki hareketlerinin temel görevi ise aileronlara yardımcı olmak ve uçağın roll denilen hareketini daha stabil şekilde yapmasını sağlamaktır.
bir de yarış arabaları meselesi var. yarış arabalarında ya da tofaş'ın birtakım modellerinde de görebileceğiniz spoilerlerin temel amaçları ise araba yüksek hıza çıktığında yere daha sağlam oturmasını sağlamaktır. zaten genelde ters airfoil şeklinde olurlar. uçak kanadının uçağa yaptığının tam tersinin arabada etki etmesini sağlarlar. -
yapılan bir çalışmaya göre bir eser hakkında, "spoiler" yemek o eserden aldığınız keyfi arttırıyor. bir eserin sonunu bilmek detaylara daha fazla odaklanmanıza yol açıyor ve böylece eserin ince düşünülmüş kurgusunu, ve muazzam olay örgüsünü daha iyi kavrayabiliyorsunuz.
kaynak
-- spoiler --
bu çalışma için iki deney grubuna çeşitli hikayeler okutulmuş. ilk gruba hikayeler direkt verilirken, ikinci gruba hikayeye yedirilmiş biçimde sonunu açıklayan cümleler eklenmiş başlarına. örneğin, "bir lambaderle kocasını öldüren bir kadının hikayesinde..." gibi cümlelerle eserin sonu okuyucuya bildirilmiş ve iki gruptan da daha sonra eserleri değerlendirmeleri istenmiş. tüm hikayelerde spoiler yemiş olan grup belirgin bir şekilde hikayeden daha fazla zevk almış.
tıpkı, olağan şüphelileri izleyen birisinin ikinci izlemede daha çok zevk alması gibi. çünkü, hikayenin sonunu biliyor, keyser söze'nin kevin spacey'nin olduğunu biliyor. bunun bilinmesi ise, film boyunca yönetmenin keyser söze karakterini geliştirirken aktardığı aşamaları daha kolay kavramanıza ve farketmenize sebep oluyor.
bu yüzden sonunu bildiğiniz bir eseri okumanız, izlemeniz size daha çok keyif verecek.
ama çalışmanın sahibi nicholas christenfeld şuna da dikkat çekiyor. bu çalışma insanların ortalığa saçılıp her eser hakkında spoiler aramasına sebep olmayacak. çünkü, tek bir insanın bir eserin sonunu öğrenmiş sekilde mi yoksa öğrenmeden mi daha çok zevk aldığını öğrenmesinin bir yolu yok. diğer bir deyişle, kayser söze'nin kavin spacey olduğunu yalnızca bir kez öğrenebilirsiniz.
-- spoiler --
-
dünyanın en saçma kavramı olabilir. spoiler neden bir eserin değerini anlamını kaybettirsin. spoiler diyince insanın aklına ya mitsubishi lancer gelmeli ya da spoiler insanın aklına gelmemeli. -
binek ve yarış otomobillerinin arkalarında bulunan ve uçak kan... şaka şaka :)
herhangi bir aktivitenin tadını kaçıracak derecedeki ön bilgidir kendisi ve birçok insan tarafından sevilmez siz siz olun spoiler vereceginiz zaman kocaman
!---- spoiler ----!
yazin. -
Gene sikko sikko kullanılmaya başlanmış sözlük fasilitesi. Adı üstünde spoiler, sonunu bilmiyorsan okuma demek bir nevi. Ben de okumadan geçiyorum girdiyi. -
gene denk geldim bir tanesine. adam hepi topu iki cümle giri yazmış, ikincisi birbuçuk saatlik bölümün son dakikasının sürprizi.
ya şunu yazmanın kime ne faydası var? cidden merak ediyorum, okuyanın heyecanına, kefine sıçmaktan başka ne işe yaradı yaptığın? ne gibi bir dürtüyle buna yeltendin? hiçbir özelliği olmayan kımıl zararlısı gibi iki satırı yazdıktan sonra neler hissettin?
,
lan altı harfi yan yana koymak zor gelirse diye bir de buton koymuş sözlük. tıklamanı engelleyen bir tıbbi sıkıntın varsa, 'gönder'e nasıl bastın? -
En geçerli cinayet sebebi.
- niye vurdun la adamı?
- filmin sonunu söyledi hakim bey.
- yaz kızım. Sanığın beraatine, spoiler verenin öbür tarafta da cezalandırılmasına... -
Tüyo -
Hâlen devam etmekte olduğunuz bir eserin, kişi/kişiler ya da kurumlar tarafınca, sonunun/önemli kırılma noktalarının ya da plot twistlerinin açıklanmasıdır. İnsanın hevesini kıran bir şeydir. -
en ünlüsü aslında şudur:
(bkz: bruce willis aslında ölümsüzmüş) -
En ünlüsü şudur:
(bkz: bruce willis aslında ölüymüş) -
bir eser hakkındaki deneyim tadını kaçıran bilgi. -
Sözlükteki şeklini aşırı derecede beğendiğim özellik. Diğer sözlüklerde ya da sosyal medya platformlarında kullanıldığında -- spoiler -- yazılıp ardından spoiler içerikli cümleler sıralanır. Bu ise, test çözerken on ikinci sorunun cevabını merak edip cevap anahtarına baktığımızda, gözümüzün istemsizce on üç, on dört ve on beşinci soruların cevabına kayması durumuna benziyor. Yani spoiler yazısından sonra kendimizi tutamayıp birkaç cümle okuduğumuzda da spoiler yemiş oluyoruz.
Kulzos'ta ise öyle değil. Spoiler butonu, film sitelerindeki gibi. Tıklanmadığı sürece spoiler yemiş sayılmazsınız. Tıkladığınızda ise suçlusu sizsiniz. Bir nevi kulzos'un "Sen kaşındın ehe ehe" diyişi gibi.
Mükemmel özellik.
-- spoiler -- -
Veren kisilerin akil sagligindan suphe ediyorum. -
Geleceğe ait bilgi. -
bu tanımı bilmeyen arkadaşıma örnek veriyordum. izlediğimiz ortak bir dizinin ben sonuna geldim o hala izliyordu. birden durup dedim ki kanka şu ölüyor. lan niye söylüyon diyo. heh dedim işte spoiler bu. -
spor arabaların arkasındaki kanat benzeri parça ya verilen isim. aerodinamik performans için etkili bir parça olduğu söylenmektedir. -
bir film, bir dizi, bir oyun, bir kitap veya başka bir eserle ilgili izleyenin, oynayanın, okuyanın keyfini kaçıracak bir bilgilendirme yapmaya verilen isim. sözlük jargonunda böyle kullanıldığı için biz de böyle kullanıyoruz ve bu amaçla kullanılmasını istiyoruz. ancak amacı dışında kullanımlar da görülmekte. özellikle şarkı ve şiir sözlerinde. bir bakış açısına göre onlar da birer eser, ama bir diğer bakışı açısına göre spoiler olarak düşünmek çok iyimser bir yaklaşım. (tüm bakış açıları benim kafamda, evet)
o nedenle şarkı ve şiir sözlerinde yahut aslında spoiler kullanmayı gerektirmeyen diğer girdilerde yer alan spoilerlar zaman içerisinde kaldırılacaktır. arkadaşlarımızın da mümkünse gereksiz spoiler kullanmamaları iyi olur. gerektiği halde kullanmayanları ise ne yapsak bilemedim. -
spoiler'ın öncelikle ne olduğunu değil de ne olmadığını söylemek gerekirse, spoiler "filmlerden, dizilerden ya da kitaplardan ya da vb. metin alıntısı yapmak yani "alıntı yapmak" demek değildir.
spoiler'ın, kelime olarak anlamı, "bir şeyin değerini ya da miktarını azaltan ya da tamamen yok eden"dir.
kelimenin yaşatılan tanımını açmak gerekirse, spoiler, bir eseri bilen kişinin o eserden söz etmek istediğinde, eseri bilmeyen ama bilmek isteyecek olan kişiler için yapması gereken uyarıdır.
bu uyarı, eserle ilgili anlatılacak şeylerin eseri henüz bilmeyenler tarafından değil, sadece eseri bilenler tarafından okunması ya da dinlenmesi gerektiği ya da birazdan eser hakkındaki ayrıntıların verileceği ya da ayrıntılar hakkında yorum yapılacağı ve bu yüzden eseri bilmeyenlerin o noktada gözlerini ya da kulaklarını kapatması gerektiği (okur ya da dinleyici eseri merak ediyor ve eser hakkındaki sürprizleri eseri kendisi okumadan ya da izlemeden önce bilmek istemiyorsa o andan sonra ilgili yazıyı okumaması ya da anlatılacak şeyleri dinlememesi gerektiği) yoksa eserin kendisi için anlamını yitirebileceği anlamına gelmektedir.
yani spoiler, eseri bilen kişiler tarafından o eserle ilgilenen ya da ileride ilgilenecek olan izleyici, dinleyici ya da okur için verilen bir "dur" yoksa "eserin senin için tadı kaçabilir, değeri azalabilir" uyarısıdır.
******
günlük hayatımızdan bir örnek oluşturalım, bir film izledik ve izlediğimiz bu filmden o kadar etkilendik ki film hakkındaki düşüncelerimizi biriyle paylaşma ihtiyacı duyuyoruz ama film hakkında fikir alışverişi yapmak için, aynı filmi daha önceden izlemiş birini bulamıyoruz ve en yakınımızda sinemayla ilgili olan kim varsa ona sesleniyoruz: "hey, ben bugün bir film izledim, filmin başında şöyleydi, filmin ortalarında biri adamı öldürdü, ben katili biri sandım ama filmin sonunda anladım ki katil o değilmiş ötekisiymiş, şok oldum, filmi sen de izlemelisin mutlaka" ya da "filmin bir sahnesi var o sahneyi mutlaka izle, çünkü o sahnede şunlar oluyor, filmi izlediğinde, eminim sen de benim gibi hayran kalacaksın filmdeki o sahneye"
bu durumda ne yaptık, karşımızdaki insan kalan ömrü hayatında o filmi izleyecektiyse bile, o insanı o filmi izlemeyecek duruma getirdik. bahsedilen eserler hakkındaki ayrıntılı anlatımlar ve eserin temeli olan sürpriz noktalar diyebileceğimiz, eserdeki merak duygusu uyandıracak olan noktalar, o insan o filmi daha izlemeden, o insana anlatılmış oldu. o kişi, bizden böyle bir bilgi talebinde bulunmamışsa yaptığımız şey, o kişiye saygısızlıktır.
******
şarkı sözleri, şarkı linkleri, şiirler, esprinin gücünü artırmak için yapılan dur işaretleri, kitap alıntıları vb. spoiler değildir.