bu başlık kişiye özel bir başlıktır
-
Aslında saf bir mantık problemi olan soru ile başlayalım. Klasik bir sorudur, sağda solda soruyu da cevabını da bulabilirsiniz.
Komşu iki ülke var. Birini kral, diğerini kraliçe yönetiyor. İki ülke eskiden gelen alışkanlıklar ile yıllardır birbirine düşman.
Aslında ülkeleri yönetenler vezirler. İş kral ve kraliçeye kalsa iki ülke barışacak. Ama çevredeki vezirler kral ve kraliçenin bir araya gelmesine hayatta izin vermez.
Kral bunu bildiği için kraliçeye bir mektup göndermek istiyor. Ama mektubu da kraliçeden başka kimse okumasın istiyor.
Bunu yapabilmek için de sağlam bir çelik kasa yaptırıyor. Kimsenin kıramayacağı bir kasa. Sonra ülkedeki en iyi anahtarcıya bir kilit yaptırıyor. Kırılamaz bir kilit. Sadece anahtarı ile açılabiliyor. Anahtardan da sadece bir tane var ve o da kralın kendisinde.
Kral, mektubunu yazıp kırılamayacak kasaya koyuyor. Tek anahtarı kendinde bulunan ve kırılamayan asma kilit ile kilitleyip, elçileri ile birlikte kraliçeye verilmek üzere gönderiyor.
Şimdi, kraliçenin bu kasanın içerisindeki mektubu okuyacak yöntemi bulması lazım. Siz kraliçe olsanız ne yapardınız?
Hileli bir cevap yok. Yani kilidi yapanı kaçırtır, rüşvet verir, kasayı uçurumdan atar, kasa ile birlikte kralın yanına gider mektubu orada okur gibi cevaplar geçersiz.
Cevabı da bu girdide spoiler tadında verelim:
-- spoiler --
Kasa, üzerindeki kilit ile birlikte kraliçeye kadar ulaşır. Asma kilit kraldan başka kimse tarafından açılamadığı için mesajın yolda okunmadığından emindir. Kraliçe de, aynen kralın yaptığı gibi kendi ülkesinin en iyi kilit ustasını çağırır ve bir asma kilit de o yaptırır. Tek anahtarı da kendisine alır.
Kralın gönderdiği kasanın üzerine, kralın kilidinin hemen yanına kendi kilidini de takar ve kasayı üzerinde çift kilit ile krala geri gönderir.
Kasa krala ulaştığında kendi anahtarı ile kilidini açar, ve kasayı üzerinde sadece kraliçenin kilidi ile birlikte kraliçeye geri gönderir.
Kasa kraliçeye ulaştığında ise kraliçe kendinde bulunan anahtar ile kasayı açar ve mesajı okur:
"slm. asl?"
-- spoiler --
internet üzerinden alıp gönderdiğimiz mesajlar elbette ki çelik kasa içerisinde iletilmiyor. Bir önceki girdide belirtildiği gibi şifrelenerek iletiliyor. WhatsApp üzerinde gördüğünüz "bu sohbet içerisinde yaptığınız yazışmalar uçtan uca şifre bıdı bıdı..." da olduğu üzere şifreleniyor. Gönderdiğimiz mesajlar kral ve kraliçe örneğinde olduğu gibi bize geri gelip tekrar gidiyor mu? Hayır. Sanmıyorum.
Çünkü iki kere üst üste şifrelenmesine rağmen şifre anahtarlarını sondan başa doğru girerek şifre çözümü gerektirmeyen bir algoritma yeterince güvenli değildir, çok hızlı bir şekilde kırılabilir. Kral ve kraliçe örneğine en yakın mesaj şifreleme algoritması public key - private key mantığı.
Bu mantık nasıl çalışıyor? Şöyle anlatayım. Kral yüzbinlerce anahtar ve kilit yaptırıp bütün halkına dağıtıyor. Bunun adı public key. Özelliği de sadece kilitlemeye yaraması. Halk
elinde bulunan anahtar ile kasayı kilitleyebiliyor ama kilit açamıyor. Krala mesaj göndermek isteyen vatandaşlar mesajını herhangi bir kasaya koyup kralın herkese dağıttığı anahtar ve kilit ile kilitliyor.
Kilit açılamadığı için krala giden mesajı yolda kimse okuyamıyor. Kilitli kasa krala ulaşınca kral sadece kendinde bulunan ve kilitleri açmaya yarayan private key ile mesajı açıp okuyor.
Yine çok teknik oldu gençler, uzun bir süre girmeyelim teknik konulara.
Bir sonraki yazımızı hayatın içinden bir yerden verelim, biraz da kısa tutalım. Hap gibi bir şey olsun.