Selçuklu zamanınında pek fazla aleni olmasa da osmanlı zamanında çokça faydası görülmüş, bir şeylere ulaşmak isteyen herhangi bir kesimin amacına varmaları için kullandığı ilk silah olmuştur.
Tabii buradaki milliyetçilik, modern çağ anlayışındaki milliyetçilik kavramı ile aynı değildi. Bu sadece soy bağlama, asillik bildirme, mirasçı olma sebebiyle meydana gelen tutumdu.
Fakat ilerleyen tarihte, gazalar olsun, padişah indirme, yerine padişah geçirme, meşrutiyet, tanzimat, ittihad ve terakki değişimleri milliyetçiliğin fark edildiği ve ciddi olarak kullanıldığını görüyoruz. Pektabii bunu da aslında batıdaki ulus akımı ile farkediyoruz. Ardından toplumları birleştirip aynı amaca daha kolay ikna etme işi tamamen duygusal bir dil inşasına kalıyordu.
Modern çağ zamanında milliyetçilik akımını toplumlar farklı şekilde kullanabileceğini keşfederek hem anlayışın hem amaçlara ulaşımın olanaklarından faydalandılar. Merkantilist olanlar, üstün ırk üzerinden başka milliyetleri sömürmesine "haklı" bir kılıf bulmuş, bazı toplumların sindirilmesine "bilimsel" bir dayanak oluşturmuştur. Buna karşın, bazı toplumların özgürlüğüne kavuşma emelleri, yahut güç dengesini büyük zarar görerek bozmaktan çekinen ülkelerin rakiplerini güçsüzleştirmek için milliyetçilik akımını kullanıp rakiplerini parçalanmasını sağlamaları hep milliyetçiliğin güçlü bir silah olabildiğini doğrular.
Üstelik bu kavram, günümüzde de halen aktif olarak kullanılmakta ve işlerlik görmektedir. Milliyetçiliğin güzelliği, kimseye bir kavram veya eğitim vermeden direkt duygusal olarak istenilen amaç uğruna hareket ettirmesidir. Okuma yazma bilmeyen, kör cahil kimseyi bile bu kavramı kullanarak "uyanmış" hissettirebilir ve belirlenilen güzergaha sorgusuz sualsiz sokabilirsiniz.
Bilimin, hem çok faydalı hem de çok tehlikeli silah olarak kullanılabilirliğinin örneklerinden biridir milliyetçilik tavırları.
Örneğin Mustafa Kemal, milliyetçiliği muassır medeniyete ulaşma, toplumumuzu aydınlatıp güçlü kılma, evrimsel süreçte yitip gitmekten kurtarıp varlığını garanti altına alma amacıyla kullanmıştır. Varın iyisini, kötüsünü siz düşünün.
