dün gece yarısı yapılan açıklama ile birlikte elektrik ve doğal gaz kullanımının birim fiyatlarında hayvani artışa neden olan hede. keşke dün alkolden bahsetmeseymişim. bu zamlarda katkım olmuş gibi hissettim.
elektrikteki açıklama gayet net: mesken ve tarımsal kullanımda %20, küçük iş yerleri ve kamu için %30, fabrikalar için %50 zam. ama botaş'ın açıklaması korkunç. bütün kalemlerdeki zammı "ortalama" çerçevesi içine almış. meskende %20,4 (ama %25 diyor çoğu kişi), küçük ve orta ölçekli esnaf için %47,6 (%55 diyor çoğu kişi), sanayide %50,8 (%55 deniyor), elektrik üreten santrallerde %49,5 (%60 deniyor) zam yapılmış. sanırım bir sonraki faturalandırma dönemi ile ağustos birim fiyatı karşılaştırması yaptığımızda gerçek zam oranını öğrenebileceğiz. bu haliyle "ortalama zam" kısmının hiçbir geçerliliği yok. ortalama yerine "en az" deselermiş, o zaman kazığın ucunun daha da sivri olduğunu anlardık en azından.
hem kıştan önce hem de ağustos'un son günü böyle bir zam tufanı üretmenin 2 nedeni var: 1- ağustos enflasyon verilerine bu zamların dahil olmaması için çakallık yapmak. 2- 2022'nin son çeyreğinde hiçbir ekonomik tedbirin enflasyonu dizginlemeyi bırakın, sabitleyemeyeceğinin farkında olmak. özellikle ilk neden çok acemice. zaten tüik enflasyon oranlarını yarı yarıya perdeleyerek açıklıyor ama buna rağmen gene de böyle katakullilere ihtiyaç duyan bir devletten söz edebiliriz. ikinci neden ise, görünen köyün deliler gibi yandığını cümle aleme açıklamaktan başka bi' boka yaramıyor.
özellikle sanayide kullanılan doğal gaza gelen %50 zam, toplu üretimdeki her şeyin fiyatını artıracak. tekstilden oyuncağa, camdan plastiğe, kağıttan ham maddeye her şey uçacak, 2022'nin son 4 ayında değil de, ilk 4 ayındaymışız gibi olacak. hatırlarsanız, 2021 biterken dövizin hızını durdurmak için günlerce bekleyenler, "2022'de her şey daha iyi olacak" falan diyordu. ilk 4 ayda fiyatı %100'den az artmayan hiçbir şey kalmamıştı (bira fiyatlarına baktım. 2021 aralık ayında tuborg %100 malt 50 cl 17-18 lira bandındaymış. yazın gelen zammı görmezden gelince bile fiyatı en az %70 civarında artmış oluyor. aynı şeyi ekmek ve tabii ki süt için de söyleyebiliriz). önümüzdeki 4 ay ve sonrasındaki "kara kış" bütün "zaruri" harcama kalemlerinde en az bu oranda bir artış olacağını söylemek için müneccim olmaya gerek yok.
bu zamlara sadece sosyal medyada ses çıkarıp oturduğu yerde oturmaya devam eden, "seçimi bekleyin" kırbacından ötürü sessiz kalmayı tercih eden türk halkına iyi uykular.