emirlere uyamama, konuşamama ya da ağrılı uyaranla gözlerini açamama hali olarak tanımlanan koma, uyanıklığın bozulduğu durumlardan en ağır olanıdır. içeriğinde göz açma yanıtı, sözel yanıt ve iskelet kas sistemini yanıtını içeren bir glasgow koma skalası ile değerlendirilir. koma halindeki hastanın yatış pozisyonundan beynin ne tarafında bir sorun olduğuna dair fikir edinilebilir. örneğin kollar kendine çekilmiş, bacaklar aşırı şekilde dışarı kasılmış olarak prezente olan dekortike postür (vücut pozisyonu) lezyonun orta beyin ya da daha üstünde bir seviyede olduğuna dair bir işarettir.
koma nedenleri * kanda bulunan sodyum, kalsiyum gibi elektrolitlerin normal seviyede olmaması.
* hormonal bozukluklar örneğin diabet, tiroid bozuklukları.
* damar tıkanıkları, damar inflamasyonları
* zehirlenme, yüksek doz ilaç alımı vs
* enfeksiyonlar, örneğin menenjit
* kanserle ilişkili durumlar
* beslenme bozuklukları, ciddi b12 eksikliği
* doğumsal hastalıklar
* organ yetmezlikleri
* epilepsi
komadaki hastaların göz refleksleri eğer ikisi birden eşit ve reaksiyon veriyorsa birkaç istisna dışında koma zehirlenme veya metabolik sebeplerden olduğuna işaret eder. göz refleksi bir kanama ya da yapısal sorunun ayrımında önemlidir.
gözler fiks dilate yani ışık tutulduğunda daralmayan ışık refleksi olmayan ve tam geniş durumda duran göz bebeklerini ifade eder ki bu durum çok kötü bir işarettir ve hastanın ölümünü düşündürebilir ama bu duruma yol açan başka durumlarda vardır. bu bağlamda istisnai durumlar dışlanmadan hareket edilmemelidir. eşit olmayan göz bebekleri şah damarı tıkanması veya horner sendorumunu düşündürür.
yani komadaki hasta için göz bebekleri çok önemlidir.
kaynak: nöroşiruriji el kitabı mark s. greenberg sf:154
