etnik yapı bakımından bakıldığında yerli nüfus içerisinde farklılıkları olan şehir.
başta belirteyim erzurum nüfusunun büyük çoğunluğu türktür. hatta erzurumlular için kullanılan dadaş tabiri de aslında erzurum türk'ü anlamına gelir. onun için genelde ''nerelisin'' sorusuna ''erzurumluyum'' denildikten sonra ''dadaş mısın'' diye bir soru da sorulur. ''dadaşım'' cevabı, aslında ben ''erzurum türk'üyüm'' de demektir.
gelelim asıl meramımıza; örnekle açıklamak daha anlaşılır olur bence. örneğin; istanbul'da türk, kürt, laz vb birçok insan bir arada yaşıyor. ama bu insanların büyük çoğunluğu göç etmiş. yani kürt güneydoğudan gelmiş, laz karadeniz'den gelmiş vb. oysa erzurum ''göç almamasına'' karşın bu çeşitliliği kendi içerisinde taşıyan bir şehirdir.
yine örneklerle devam etmek gerekirse; haritadan erzurum'a baktığınızda il merkezi dahil kuzeyde ve içte bulunan ilçelerin neredeyse tamamı türktür. buna karşın; yine kuzeyde -rize ve artvin'e yakın ilçelerde ve köylerde- erzurumlu lazlara da rastlarsınız. keza ayrı bir örnek; şehrin doğudaki ve güneydeki ilçelerinde de hatrısayılır bir erzurumlu kürt nüfus da vardır. hatta öyleki güneyde yaşayanların bir kısmı kendini erzurumlu olarak dahi görmez çünkü erzurum denince akla doğudaki türk şehri ifadesi geliyor. bir şeyi de ayrıca belirteyim; bu kürt nüfus sonradan göçmemiştir. yani başta da belirttiğim gibi buranın yerlileridirler. hatta evliya çelebi dahi seyahatname'de erzurum'un en güneyindeki ilçesi olan hınıs ile ilgili ''hınıs halkının tamamı mahmudi kürtleridir'' demiştir.
işin etnik yapı haricinde dini kısmına bakacak olursak; türk nüfus sünni'dir. buna karşın kürt nüfusun olduğu yerlerde alevilik'te yaygındır.
işin dil kısmına da değinelim; lazları zaten direkt anlarsınız, tipik laz şivesi. kürtler de erzurum şivesinden çok güneydoğulu gibi konuşurlar. zaten çoğunlukla güneydoğulu zannedersiniz. erzurum şivesi diye tabir edilen o meşhur şive de aslında bizim tabirimizle ova dili'dir. bir örnek bırakabilirim bu konuyla ilgili link bu videodaki beyefendinin şivesi daha anlaşılabilirdir. bizim büyüklerimizin konuşması daha ağır bir şive içeriyordu. * dil olarak azerice'ye ciddi anlamda yakındır. ilham aliyev konuştuğunda anlamadığınız kelimeler olursa bir erzurumluya sorabilirsiniz. ciddiyim bu konuda. hatta öyleki; bir gün ilham aliyev'i haberlerde gören bir teyzenin ''bu adam erzurum'un neresinden acaba'' dediği söylenir. *
neyse; gelelim bu girdiyi niye yazdığıma. lise'de okulda görevli bir abiyle sohbet ederken ben ona nerelisin diye sormuştum. o da bana erzurumluyum demişti. laz ziya şok! arkadaş böyle erzurumlu mu olur, adam esmer, konuşması net güneydoğulu falan derken sonradan öğrendim erzurum'un yalnızca türklerden ibaret olmadığını. işte gecenin bu saatinde emin abiyle olan bu diyaloğumuz geldi aklıma, bende karalayayım bir şeyler dedim :)