din nasıl kitlelerin afyonuysa bu da benzer bir uyuşturucudur. insanları koyun gibi gütmek için en kullanışlı iki araçtan biridir.
ideoloji olarak benimseyen kitlenin yobaz veya modern yaşamayı tercih eden insanlar olması fark etmez, zihinlerinde her daim "biz daha üstünüz" veya "dış düşmana karşı kendimizi korumamız lazım" benzeri düşünceler varolur. bu tarz düşüncelerden ötürü gerek yabancı ülke vatandaşlarına gerekse aynı ülke içerisinde yaşayan azınlıklara veya karşıt görüşlü kişilere karşı açıktan veya gizlice nefret duyarlar. bu kişiler ülkenin düşmanı olmakla ve vatan hainliğiyle itham edilir. siyasetçilerin o anki ihtiyacına göre taraflar arasında gerginlik arttırılır, ortam kızıştırılır. iktidarı korumak uğruna etnik çatışmalar, savaşlar ve hatta soykırımlar gerçekleştirilir. insanlar birbirini yerken siyasetçiler film izler gibi bunlara bakıp patlamış mısır yerler, koyunluklarıyla dalga geçerler.
insanoğlunun 21. yüzyılda kardaşev ölçeğine göre 1. seviye bir uygarlık olmak için farklılıklarını göz ardı edip el ele vererek çalışması gerekirken milliyetçiliğe bağlı kalınması, geçici bir süre için gelişmemizi sağlayacak olmakla birlikte nihai olarak yok oluşumuza neden olacaktır.
