sözlüğe kayıt olduğumdan beri, on beş-yirmi tane ukde doldurmuşumdur. kimileri için tek cümle/tek bakınız'dan ibaret, kimileri için de uzun entryler girdim. gördüğüm kadarıyla, sözlükte ukde doldurmanın yöntemi ve etik prensipleriyle ilgili bir kafa karışıklığı var. kullanıcıların birçoğu, doldurulan ukdeye ait ilk entrynin son derece doyurucu bilgilerle dolu olması gerektiğini düşünüyor ve ilk entry bu kriterleri karşılamıyorsa ukde doldurmanın bir anlamı olmayacağını, etik açıdan sıkıntılı olduğunu vs. düşünüyor. naçizane görüşüm, bu yaklaşımın son derece sorunlu ve sözlüklerin oluşum ruhuna aykırı olduğu yönünde. biraz açalım: sözlükleri illa bir kelimeyle tanımlayacak olsak, ben kolaj kelimesini seçerdim. şayet, ukdelerin çok doyurucu olması gerektiği görüşünü kabul edecek olursak, zaten hiçbir sözlükte, hiçbir ikinci entryye gerek kalmazdı. bir başlık açılır ya da ukde verilir, biri de o hususla ilgili yazılabilecek ne varsa yazar ve o başlığın işi tamam olurdu. peki gerçekte öyle mi? tabii ki değil. demin de dediğim gibi, herhangi bir kavram, obje, fikir vs. hakkında açılan başlıkta, kullanıcıların kimi bilgi vermeyi, kimi yorum yapmayı, kimi o başlığın kendisine çağrıştırdıklarıyla ilgili şeyleri yazmayı seçebilir. haliyle de, yazılan entry duruma göre, bir kelime, bir cümle, bir satır ya da destansı uzunlukta olabilir. olayın ikinci boyutu ise, tatmin edici olma beklentisiyle ilgili. takdir edersiniz ki, tatmin edicilik, başından sonuna kadar subjektif bir yaklaşım. kime göre, neye göre tatmin edici? benim tatmin edici bulduğumu sen bulmayabilirsin, senin bulduğunu da ben bulmayabilirim. ha, tatmin edici bulmadıysan, o başlığın içeriğini senin tatmin edici hale getirmen gibi de çok basit bir yol var. eksik bulduğun ne varsa yazarsın, yazmaya üşeniyorsan link verirsin, 'yok boş gezenin boş kalfasıyım' diyorsan, görsellerle destekler, konuyla ilgili literatür taraması yapar ve bir başucu eseri bırakırsın. bunların tamamı, herhangi bir sözlükçünün, herhangi bir başlıkta, dileğini zaman yapabileceği şeyler.
bir örnek vereyim. dün yılmaz pütün ukdesini doldurdum. entry şundan ibaretti: yılmaz güneyin gerçek adı. buyrun dört kelimeden ibaret bir ilk entry. yeterli mi? bana göre fazlasıyla yeterli. ha sen diyebilirsin ki, 'yetmez kardeşim. ukde dolduruyorsan, yılmaz güney'in adını ne zaman değiştirdiğini, niye böyle bir şeye ihtiyaç duyduğunu, pütün kelimesinin anlamını falan da yazmalıydın.' ben de derim ki, 'buyur, onları da sen yaz. engel var mı?' yok. kaldı ki, demin de dediğim gibi, velev ki, bütün bunları yazdım. o zaman ikinci entrynin yazılmasına gerek var mı? yok. iyi o zaman, her başlık ilk entryden, hadi bilemedin, iki-üç entryden ibaret olsun. e peki, sayfalarca süren başlıklar neyin nesi diye sormazlar mı bu defa.
bir diğer konuya da değinip geçeyim. dün doldurduğum ukdelerden birinin ardından bir mesaj geldi. kullanıcı, 'o ukdeyi ben vermiştim. entrynizde belirtmeniz mümkün mü?' dedi. işin aslına bakarsanız, ondan önceki hiçbir ukdede öyle bir şey yapmamıştım. belirtmek gerektiğini de düşünmemiştim ama kullanıcının talebini makul buldum. belki de sözlükte böyle bir centilmenlik anlaşması da var olabilir. herneyse, talebi makul buldum ve o ukdeden sonraki ukdelerimde ukdeyi verenin nickini de belirttim. netice itibarıyla, ukde doldurmanın herhangi bir entry yazmaktan bana göre hiçbir farkı yok. misal, dün bir ukde bıraktım. bıraktığım ukdeyle ilgili yazabileceğim şeyler de vardı ama ben açmadım başlığı. şimdi biri gidip o ukdeyi benim hayalimdeki gibi doldurmazsa, kızmaya hakkım var mı? yok. yapabileceğim maksimum şey, eksik bulduğum hususları tamamlamak olur. o başlıktakileri okuyacak olanların da, bunların çok da umrunda olduğunu düşünmüyorum açıkçası, okuyucu başlığa girer ve yazılanları okur. beğendiklerini/beğenmediklerini oylar ya da hiçbir şey yapmadan başlıktan çıkar, diyor ve sözlerimi burada bitiriyorum. anne bitti...
şu ana kadar -az önce baktım- 36 tane doldurmuşum. bir şeyler yazmayı, bildiklerimi, araştırdıklarımı paylaşmayı seviyorum. bazen tıklıyorum ukde bölümüne, sıradan okuyup bakıyorum neler var diye. eğer şöyle fizikle, astronomiyle, jeolojiyle, elektrikle, yani özetle temel bilimler ya da teknoloji ile falan ilgili bir şeyler bulursam dolduruyorum o başlığı. genelde de uzun uzadıya yazıyorum konu hakkında ne biliyorsam.
bu arada, sözlüğe ilk geldiğim zamanlar doldurduğum, ama yol yordam bilmediğim için sahibinin adını vermediğim ukdeler varsa kusurum affola! artık "şu kişinin ukdesi" diye belirtiyorum yazının sonunda.
