kadim doğa dinlerine inanan insanlara verilen isim. genel olarak, 19. yüzyıl sonrası bu inanca bağlılığını sürdürüp eski inançları diriltmeye çalışanlara neo-pagan da denmektedir. sözlük anlamı ''çoktanrılı'' olmasına rağmen isminin asıl kökeni latince ''paganus'' sözcüğünden gelmektedir. birinci (pagan) roma imparatorluğunun yıkılıp, yeni kurulacak ikinci (bizans) imparatorluğun hristiyanlığı benimsemesinden sonra hristiyanlık şehirlerde oldukça hızla yayılmaya başlamıştı. ancak, şarlman dönemine kadar paganlar köylerde etkisini hiç yitirmedi. sami kökenli monoteist anlayışı reddedip kadim inanışları köylerde sürdürmeye devam eden insanlara ''köylü, eski dini sürdüren'' anlamında paganus denmiştir.
pagan dinleri, çok geniş bir alanı kapsamasına ve farklı kültürlere göre değişik özellikler almasına rağmen hepsinin temel özelliği politeist, tanrı- tanrıça kültüne inanan, doğaya dönük bir inanç olmasıdır. bunların yanında çoğu din bilimci tarafından animistler ve panteistler de pagan olarak adlandırılır. bunların yanında, spiritual satanistler de kendilerini ''öz pagan'' olarak tanımlar. aynı zamanda, ortaçağ avrupasında mesih'e iman etmeyen herkes hatalı bir şekilde pagan olarak adlandırılmıştır.
en basit ama derli toplu tanımını mage the ascension kitabı vermişti. şamanlar ruhlara taparken bunlar tanrılara, panteonlara tapanlar. türk şamanizmi ve tengricilik arasında da buğulu bir çizgi vardır.