Farsça veya parsça olarak olarak adlandırılır. İran Afganistan ve tacikistan’da resmi dil konumundadır. 100 milyondan fazla kişi tarafından konuşulmaktadır. Arapçada olmayan “p” harfinden kaynaklı arapların etkisiyle çoğu ülkede farsça olarak adlandırılır.
Kökeni milattan önce 1000’li yıllara kadar gitmekle beraber ilk yazılı metinleri kral daryus dönemine denk düşmektedir. Bistun yazıtlarında(m.ö. 500-600) daryus, pars dilini ilk yazanın kendisi olduğunu iddia etmiştir. Fakat yazının direkt kendisiyle başlamayacak kadar gelişmiş olduğu ve kendisini bir tanrı olduğu iddasını da göz önünde bulundurursak çok daha önceki dönemlerde de yazılı metinler olabileceği ihtimalini güçlendirmektedir. Daryus döneminde kullanılan bu eski farsça dar bir alanda kullanılmıştır.
İran dilleri bağlı olduğu dil ailesi içinde en gelişmiş yapı özelliğine ve zenginliğe sahiptir. M.ö. 1500 yıllarında Hintçeden ayrılıp bağımsız olarak gelişimini sürdürmüştür ve tüm Avrupa dillerini o dönemde şekillendirmeye başlamıştır. Merkezdeki İrani dillerin lehçelere ayrılması da mö 700’lü yıllarda başlamış olup dört kola ayrılmıştır: med, saka, avesta ve eski farsça olarak ana kollara ayrılmıştır.
Coğrafi konumu itibariyle bilim ve tekniğin en çok gelişim gösterdiği bir coğrafyada doğup gelişen bu dil, m.s 18. Yüzyıla kadar etrafındaki tüm ülkeleri ve dilleri etkilemiştir. (yine kadim bir dil olan arapça bundan çok etkilenmemiştir.) bölgede m.s. 500 yılları itibariyle etkili olmaya başlayan türk kavimleri ve dolayısıyla Türkçeyi uzun asırlar boyunca ablukaya alıp Osmanlılar döneminde ise bunu zirveye taşımıştır. Hata bu abluka öyle bir hal almıştır ki yazılan çoğu şiirin kelimelerinin çok az bir kısmı Türkçe kalabilmiştir.(fiil soylu kelimeler bundan pek etkilenmemiştir.)
Günümüzde bu dil çoğunlukla arap alfabesini kullanmaktadır. Tacikistan’da ise kiril alfabesi kullanılmaktadır.
Ön ek ve iç gibi kimi özellikler gözükse de Türkçe gibi genel olarak sondan eklemeli bir dil görüm verir. Aynı dil ailesine ait olup da Erillik dişillik durumunun olmadığı tek dil farsça’dır. Bunu uzun zaman Türkçe ile iç içe olduğu durumunu göz önünde bulundurarak açıklayabiliriz.(tahmin)
kürtçe ve afgancaya (peştuca) çok benzeyen dil. bu üç dili biraranın lehçesi olduğunu kabul edenler var. hangi dilin daha eski olduğu ise kaynağı yazanın ırkına göre değişiyor. ( çok da önemliymiş gibi)