dünya tarihinde canlıların tür çeşitliliğinde muazzam oranda azalmaya yol açan olay. İngilizcede “mass extinction” ya da “extinction event” denir. aslında bu tür kitlesel yok oluşların çoğu evrimi hızlandırmıştır. dünyamızın jeolojik tarihine baktığımızda irili ufaklı birçok yok oluş görsek de, tür çeşitliliğinde %50 ila %75’i arasındaki bir yok oluşa neden olan 5 büyük olay (big five) dikkat çeker.
450 milyon yıl önceki ordovisiyan-silüryan yok oluşu,
360 milyon yıl önceki geç devoniyen yok oluşu,
250 milyon yıl önceki ve Büyük Yok oluş olarak da bilinen permiyen yok oluşu,
200 milyon yıl önceki trias-jura yok oluşu 65 milyon yıl önceki kratese-paleosen yok oluşu.
bunlardan en bilineni, 65 milyon yıl önce dinozorlar dâhil, canlıların %75’inin yok oluşuna neden olan kretase-paleosen yok oluşudur. uzmanlar, bu yok oluşa, ani bir salgın hastalık ya da volkanik aktivitenin değil de, bir göktaşının neden olduğunu abd’nin North Dakota eyaletinde bulunan dev fosil mezarlıkla geçtiğimiz günlerde kanıtlamayı başardılar.
ancak uzmanlar altıncı bir kitlesel yok oluşa doğru gittiğimize inanıyorlar. şu an bulunduğumuz holosen devrinde, hayvanlar ve bitkiler anormal bir hızda ölüyorlar. ancak bu sefer bunun nedeni volkanik aktivite veya göktaşları değil, insanlar. insanların, küresel iklimde, normalin 10 ila 100 katı arası tür yok oluşuna yol açan bir değişim yarattığına inanılıyor.