Fala inanmayız (!) ama falsız da kalmayız, hayatımızı burçlara göre yönlendiririz, gazete köşelerindeki burç yorumları nasıl oluyor da bizi bu kadar iyi anlatabiliyor? Özellikle kendimiz hakkında bir şeyler duymayı sevdiğimiz için, birazcık pohpohlanma da varsa yeme de yanında yat!
Olayın çıkışı şöyle; Amerikalı ünlü iş adamı ve şovmen Taylor Barnum "Herkese uyan bir şeylerimiz var!" mottosuyla yola çıkarak çok basit ve sıradan olayları hikayeleştirerek kendi taktiğiyle devleştirmiş ve bunun üzerinden defalarca para kazanmış, üstelik insanlar her seferinde kandırıldığı halde yine de bir şekilde Barnum'a inanmışlardır.
Yola çıktığı motto, Bertram Forer'ı bir araştırma yapmaya itmiş, astroloji ve falcılık gibi nesnelliği henüz kanıtlanmamış alanlara insanların ilgisinin sebebini ve bunlara neden ısrarla kandıklarının sebebini açığa kavuşturmuştur.
Forer, 1948 yılında öğrencilerine sınavlardan aldıkları puanlara göre 13 maddelik kişiye özel bir kişilik analizi verdiğini söylemiş ve kendilerine ne kadar uyduklarını 5 üzerinden değerlendirmelerini istemiş.
Bahsettiğimiz 13 madde
1. Siz de, diğer insanların sizi sevmesine ve hayranlık duymasına yönelik yoğun bir ihtiyaç var.
2. Kendinizi eleştirmeye çok açıksınız.
3. Kendi avantajınıza çevirmediğiniz büyük bir kullanılmayan kapasiteye sahipsiniz.
4. Bazı kişilik zaaflarınız olsa da, genellikle onların üstesinden gelebiliyorsunuz.
5. Cinsel beklentileriniz, sizin için problemler doğuruyor.
6. Dışarıdan bakıldığında disiplinli ve öz kontrole sahipsiniz; ancak aslında endişeli ve güvensizsizsiniz.
7. Bazı zamanlarda doğru şeyi yaptığınızdan ve doğru tercihte bulunduğunuzdan emin olamıyorsunuz.
8. Her seferinde birazcık değişim olsun istiyorsunuz ve eğer kısıtlamalarla karşılaşırsanız rahatsız oluyorsunuz.
9. Kendinizin bağımsız bir düşünür olduğunuzla övünüyorsunuz ve diğerlerinin açıklamalarını kanıtsız görüyorsunuz.
10. Kendinizi başkalarına açmanın çok da akıllıca olmadığını düşünüyorsunuz.
11. Bazı zamanlar dışa dönük, cana yakın ve sosyalsiniz, diğer zamanlarda ise kapalı, ilgisiz ve içedönük.
12. Bazı tutkularınız oldukça gerçek dışı.
13. Güvenliğiniz, hayatınızdaki temel amaçlarınızdan biri.
Öğrenciler bu maddelerin kendilerine ne kadar uyduklarını değerlendirir ve sonuç 5 üzerinden 4,26
Forer o gün öğrencilerine kişiye özel analiz yapmamış, aslında hepsi aynı analizi almış ve kendilerine oldukça uygun olduğunu belirtmiş oysaki forer bu kişilik testini herhangi bir astroloji sütunundan almıştı. Okuduğunuzda siz de kendinizden bir şeyler buldunuz mu?
İşte forer'ın bu deneyi bizlere; insanların kendileri hakkında bir şeyler duymaya olan merakının, aslında herkese uyabilecek genel geçer yargılara bile kendilerine özelmiş gibi itimat edebileceğinin ölçüsünü göstermiştir. İnsanların geçmişten günümüze bu konuda zaafı vardı ve bu çok güzel kullanılıyordu, kullanılmaktaydı....
