-
floransalı siyaset kuramcısı, yazar ve devlet adamı. (1469-1527)
machiavelli, en önemli eserlerinden biri, orijinal adı ll principe olan hükümdar'da, bir devletin nasıl yönetilmesi, devlet adamlarının nasıl tavır takınması, halkların nasıl idare edilmesi gerektiği hakkındaki kendi düşüncelerini döneminin hükümdarına bir mektup şeklinde sunmuştur.
bazı tarihçiler/veya ilgililer ise, kendisinin ironi dolu bir yazı yazdığını ve aslında olması gerekeni değil olmaması gerekeni yazdığını, o dönemin şartlarında halka bir göz kırptığını söylerler. ne kadar doğrudur ne kadar yanlıştır tartışılan bir konu olmakla birlikte ben de ikinci görüşe katılmaktayım. şayet machiavelli eğer ki halkın yanında olmasa bir dost meclisinde kendisini ve eseri hükümdar'ı devletçi tavır takındığı nedeniyle eleştiren dostuna şu sözle cevap vermezdi:
"eğer bir millet iktidarda bulunan kişilerin şerefsizliğini, alçaklığını, hırsızlığını yalnızca kendi siyasi görüşünden olduğu için görmezden geliyorsa o millet erdemini yitirmiştir. erdemini yitiren millet, bir gün vatanını da yitirir."
dediğim gibi, bence niccolo machiavelli devletçi değil halkçı, özgürlükçü bir düşünürdü, rönesans ın en önemli politika bilimcilerinden biriydi ve ironiyi eserlerinde çok iyi kullanabiliyordu, o dönemin mutlak gücü olan hükümdarları ise bu yolla eleştiriyordu.
-- spoiler --- kişinin ordusu ne denli güçlü olursa olsun, bir bölgeye girebilmek için her zaman o bölge halkının desteğine gereksinmesi vardır.
- ya insanların gönlünü hoş tutmalı ya da onları yok etmelidir; çünkü insanlar uğradıkları küçük zararların öcünü alırlar, ama büyük zararların öcünü alamazlar; bu yüzden, insana verilebilecek zarar, intikam korkusu olmayacak biçimde olmalıdır.
- unutmamak gerekir ki yeni bir düzen getirmeye kalkışmaktan daha zor, başarı olasılığı daha kuşkulu, yönetilmesi daha tehlikeli bir şey yoktur; çünkü eski düzenden çıkarı olan herkes yeni düzeni getirene düşman kesilir, yeni düzenden çıkarı olabilecek herkes ise ancak ılımlı birer müttefiktir. bu ılımlılık, kısmen, yasaları yanlarına almış olan hasımların yarattığı korkudan; kısmen de, kendileri net olarak yaşamadıkça yeni şeylere gerçekten inanmayan insanların kuşkuculuğundan kaynaklanır.
-halkların yapısı değişkendir ve onları bir şeye inandırmak kolaydır, ama o inancı sürdükmelerini sağlamak zordur.
- bir prens kendisine düşman bir halkla asla güvende olamaz.
...
-- spoiler --
-
hedefe ulaşmak için her yol mübahtır' gibi bir cümle ile kafamıza kazınmak istenen, böyle yanlış anlaşılan ve yanlış anlatılan bir abimiz. haksızlık edilen de. bu tarz bir vülgerlikle uzaktan yakından alakası yok aslında. ıtalya'yi ulus devlet yapma çabalarında olan siyaseti ve iradeyi belki de ilk olarak önplana çıkaran abimiz. gramsci'de bu yüzden öncü partiye 'modern prens' adını takmış sanırım. iradecilik, birilerinin duruma el koyması burjuvazinin işine gelmiyor tabi şimdi. bir zamanlar onlar için faydalıyken şimdi zararlı olduğu için unuttular ve çarpıttılar bu abimizi. işbankası yayınlarından çıkmış versiyonunda güzel bir önsöz var. tavsiye edilir. -
dünya tarihini istemeden de olsa çok değişik bir şekilde etkilemiş olan filozof.
belki de il principe'yi yazarken tek amacı sarayda göze girmekti, ama avrupa kralları il principe'yi gayet ciddiye almışlar ve sürekli savaşmışlardır. çünkü machiavelli, bir kralın sürekli savaşması gerektiğinden bahsetmiştir.
bu savaşlardan ötürü de teknoloji normalde gelişeceğinden çok daha hızlı gelişmiş ve avrupa bir süre sonra dünyanın lideri olmuştur.
elbette ki bu teknolojik atılımlarda da yeni dünya'dan avrupa'ya taşınan tonla altının etkisi büyüktür.
özet olarak kendisi "aaa, burada bir fitil var. dur bir ateşleyeyim, bakalım ne olacak?" deyip barut fıçısının fitlini ateşleyen kişidir.
bu arada ek olarak versailles sarayının yıllık vergi gelirlerinin sadece %2'si ile yapıldığını ve fransa'da yıllık toplanan verginin yaklaşık %60'ının da orduya gittiğini belirteyim.
peki machiavelli olmasa barış içinde mi yaşayacaktık? elbette ki, hayır.
zira bu adamın tek yaptığı aslında avrupa soylularının bir geleneği olan turnuvaları daha büyük ölçeğe taşımasıdır. -
(bkz: oportünizm)