-
1909 yılı tarihli, biyografik ya da yarı biyografik (yazarın eserin tamamının gerçek olduğundan söz ettiğini hatırlamıyorum), okur tarafından -sanırım daha çok da erkek okurlar tarafından- sevilen jack london romanı ve romanın baş karakteri. yorumumdan da anlaşılacağı gibi, romanı seven okurlardan değilim.
-- spoiler --
kitap, vardığı son dışında, cem karaca'nın tamirci çırağı şarkısındaki tamircinin bakışından yazılmış denilebilir. martin eden, alelade bir işçidir ve ruth'la tanıştıktan sonra bu aleladelik ona yetmemeye başlar. ruth, farklı bir sınıftan -martin eden'e göre üst sınıftan; kültürlü ve onun tarafından sevilmek imkansız görünen biridir. martin eden, aradaki bu uçurumu ortadan kaldırmak için kendisini geliştirmeye başlar ve martin eden'in sonunda vardığı yer, kendisini geliştirme sebebinin ruth olmasının yanlış olduğudur.
kitap, yarı biyografik bir kitap olarak, gerçek bir hikayeye dayandığı için, romandaki hikaye, örnek bir başarı hikayesi olarak okuru etkileyebilir ama okur, martin eden'in yanlış nedenle değişmek ya da gelişmek istediğini zaten bildiği için, kitabın hikayesi tıpkı kitabın dili gibi çok açık ve çok çabuk anlaşılır. yani roman, gerçek bir hikayeye dayanması dışında (çünkü, başarı, insanlar için varılması zor bir gerçek gibi görünür ve başarıya varanlar gıptayla takdir edilir vb.) sanatsal değeri çok büyük bir roman değil bana göre.
-- spoiler --
ama tabii ki şu da var. roman, 1909 yılında yazılmış. -
jack london'ın okumadığım tek kitabı. hayır övünmüyorum tabi bununla. sadece ilginç bi bilgi deyü paylaşayım dedim. jack london sevdiğim ve tüm kitaplarını (bilmediğim bi kitabı yoktur diye tahmin ediyorum) okuduğum bi yazar. ama ben onun başyapıt olarak değerlendirilen bu kitabını okumamışım, enteresan. -
okuyalı çok uzun zaman oldu ama beni en çok etkileyen ve en beğendiğim kitaplardan biridir. zaten jack london'ı da çok severim. kitabın jack london'ın otobiyografisi tarzında oluşu kitabı daha ilgi çekici kılıyor o yüzden.
dönemini çok iyi yansıtan bir kitap martin eden. dünyanın yeni yeni sanayileştiği zamanlardaki ağır çalışma koşulları, insan psikolojisi çok iyi işlenmiş. jack london'ın kalemi zaten çok başarılı, sayfalar akıp gidiyor.
olmasaydı sonumuz böyle dediğimiz bir kitap ama martin eden bitmek bilmeyen çalışma azmiyle güzel bir hikaye yazmıştır. -
kitabın konusu ve karakter gelişimi çok tatlıdır ancak benim asıl dikkatimi çeken çevirisi olmuştu. iş bankası yayınları levent cinemre çevirisini okumuştum ve hayran kalmıştım.
eserlerde karakter gelişimi es geçilebiliyor günümüzde. sadece kitap için de değil. dizi ve sinemada için de böyle. beni bir esere bağlayan ana unsurun karakter gelişimi olduğunu fark ettim. bir karakterin başta nerede olduğu, sonrasında nerelerden geçerek nerelere geldiğini görmek beni çok tatmin ediyor. jack london da bu eserinde bu gelişimi gayet güzel bir şekilde ifade etmiş. kalın bir kitaptı fakat kısa sürede bitmişti. -
bana eski türk filmi senaryolarını hatırlatan roman. bazı kitapları erkek okurlar özellikle seviyor. bu kitap da onlardan biri benim anladığım. sade bir dili ve sade bir kurgusu var. yazarının en bilinen kitabı olduğu için edebi açıdan "bilmek" için okunması gerekir ama bende çok etki bırakan bir kitap değil mesela. "okumasam da olurdu" ve "bir şey kaybetmezdim bu kitabı okumasam da" dediğim kitaplardan.
erkek okurlar tarafından çok sevilen ve sahiplenilen iki kitap daha söyleyeyim: düşüş ve yeraltından notlar.