döneminin en zeki insanı olduğuna inandığım filozof ve yazar.
eğer çok yönlü olmayıp da matematik, fizik gibi alanlara tamamen kanalize olsa "baran 14 yaşında, arkadaşları ona voltaire diyor" diyecektik belki de.
2000 kitap, 20000 mektup yazmış ayrıca dönemin en zeki kadını emilie du chatelet ile sevgili olmuştur.
hans axel von fersen anılarında "öyle bir adam ki ya çok seversiniz ya da nefret edersiniz" yazmış bu adam hakkında. ayrıca kont fersen'in gördüğü en güzel erkekmiş kendisi.
budizme olan ilgisi sebebiyle kendisi belki de ilk hippilerden biriydi kim bilir?
lakin o kadar akla ve zekaya rağmen bu adamın ırkçı olmasını hala anlayabilmiş değilim. adam zencileri hor görüyormuş. hatta incil'e karşı olan saldırılarından birisinde de "incil gerçekse zenciler neden var? ben şimdi zencilerle bir miyim?" şeklinde açıklamalar yapmış ayıp etmiştir. arkadaşım ateist olsan bile öyle denir mi? hadi onu geçtim "zencilerin varlığı ateizmin kanıtıdır" demek nedir?
zaten bu aydınlanma dönemi fransız filozofları bana çok acayip geliyor. birisi "sanat ne olm? sanat ne? ne müziği? ortadan kaldırın bütün sanat eserlerini!" der *, ötekisi "zenci ne lan? insan mı onlar?" der *... amaçları neyse? ya adamlar çok fena ironi yapıyor ya da hakikaten manyak adamlarmış.