kitlesel olarak gerçek sanılan bazı durum ve olayların aslında hiçbir zaman var olmadığı veya gerçekleştiğine inanılan şekilde gerçekleşmediği durumlarda kullanılan terimdir.
2013 yılında nelson mandela hayatını kaybettiğinde birçok insan şaşırmıştı çünkü bu insanlar mandela'nın 1980'lerde hapishanede öldüğünü hatırlıyordu. hatta cenazesini bile hatırladığını söyleyen insanlar vardı. bu olay ile ortaya çıkan duruma da bu yüzden mandela etkisi adı verilmiştir. daha sonra insanların, bunun gibi birçok olayda geçmişi, olduğu şekliyle hatırlamadığı görülmüştür.