cengiz aytmatov'un yazdığı uzun bir öykü, kısa bir romandır cemile. louis aragon "cemile"yi fransızca'ya çevirdiğinde kitabın ön sözünde "cemile" kitabının hikayesi için "dünyanın en güzel aşk hikayesi" demiştir. kitabı okuduğumda kitap için yapılmış bu yorumu biliyordum. ön yargılıydım kitap için, acaba gerçekten bir öykü için böyle büyük bir yorum yapılabilir miydi?
eski halk türkülerinde güzellik bulanlar bilirler, o türkülerde bugünün deneyimiyle inanması zor bir safilik, saflık ve pırıltı vardır. "cemile" romanı böyle özelliklere sahip bir roman, romanın öyküsü böyle özelliklere sahip olduğu gibi romanın yazım dili de aynı özelliklere sahip belki kitabı bu kadar değerli kılan da budur. dil ve öykü arasındaki uyum ve tutarlılıktır. peki, "cemile" "dünyanın en iyi aşk öyküsü" müdür? bu soruya cevap verebilecek kadar çok "aşk öyküsü" okuduğumu düşünemem. ne kadar çok aşk öyküsü okursak okuyalım en fazla "benim okuduğum en iyi aşk öyküsü" diyebiliriz bir öykü için.
kitaptan hatırladığım bir ayrıntı, gökyüzünde en çok yıldız ağustos aylarında görülürmüş. bilimsel olarak doğruluğu var mıdır bu bilginin yoksa yazarın düşünden ya da düşüncesinden doğan bir bilgi mi bu bilgi bilemiyorum ama ağustos aylarında gökyüzüne baktığımda "cemile"yi hatırlarım hep.