marx'ın das kapital'de belirttiği üzere apres moi le deluge, tek tek her kapitalistin ve her kapitalist ulusun parolasıdır. artı değeri katlayarak kendini büyütmek zorunda olan sermaye; bunu ancak, endüstriyel kentlerdeki işçi yığınlarının sadece emeğini değil ek olarak zamanını, sağlığını, kanını, enerjisini, psikolojisini kısaca bütün beşeri fakültelerini iline kemiğine kadar sömürüp işi bittikten sonra da bir kenara atmak yoluyla başarabilir: çünkü ne de olsa her dönem alttan gelen yeni kuşaklar, kırdan kente göçen yığınlar, sermaye için gereken yeni ve taze toplumsal emek arzını tahkim edecektir. bu çelişkinin kaynağı ise kapitalistin (sermayedârın) kişisel olarak ''ahlaksız'' ve ''açgözlü'' olmasında değil sermayenin günbegün, anbean kendini büyüterek merkezileşmesini zorunlu kılan serbest rekabet yasalarının kalbinde yatmaktadır.