tomarlardan yılan insanların, "şimdi kim tomarı açacak da, okumak istenilen yeri okuyacak..." şeklinde düşünürlerken, kağıtları alt alta koymanın mantıklı olabileceğini düşünmeleriyle icat ettikleri nesne.
ilginçtir, çinliler her zaman kağıt ürünleri konusunda gelişmiş olmalarına rağmen, kitabın ortaya çıkışı hristiyanlıkla birlikte avrupa toprakları üzerinde olmuştur. çinliler epey bir süre tomar kullanmaya devam ediyorlar.
muhtemelen tarihin ilk toplu kitap yakma olayı da ms 304 yılındaki hristiyan kitaplarının yakılışıdır herhalde.
