Rus yazar (bkz: çernişevskiy)'nin dört ay gibi bir sürede Petropavlovsk Zindanında yazdığı romanı. Rus toplum hayatı üzerinde yarattığı sarsıntı büyük olup (bkz: dostoyevski), (bkz: tolstoy,) (bkz: kropotkin) ve (bkz: lenin)'e kadar pek çok yazar ve önder bu kitabı konuşup tartıştı. Evrensel Basım Yayın) tarafından basılan kitabın ön girişinde çevirmen M.Beyhan'ın bir yazısı var ve dikkatimi çeken kısımları oldu. Kitap hakkında kısa bir bilgi veren çevirmen neyle karşılaşacağımızı aktarıyor ve Lenin'den alıntı yapıyor:
Nasıl yapmalı? üzerine ileri geri sözler eden menşevik N. Valentinov'a Lenin'in 1904 yılında Cenevre'den verdiği karşılık çok sert oldu:
"Ne dediğinizin farkında mısınız siz? Bakın açıklıyorum: Nasıl yapmalı?'ya ilkel, yavan, zayıf demeye kimsenin hakkı yoktur! Yüzlerce insan bu kitabın etkisiyle ilerici olmuştur. Çernişevskiy ilkel ve yavan şeyler yazmış olsaydı bu hiç mümkün olabilir miydi? Örneğin benim ağabeyim bu kitaba vurgundu; ben de vurgunum Nasıl Yapmalı?'ya. Beni derin bir biçimde ikinci bir kez sürmüş, çapalamıştır bu kitap. Sorabilir miyim, ne zaman okudunuz siz Nasıl Yapmalı?'yı? ağzı süt kokarken okuyanlara bu kitabın vereceği bir şey yoktur. Genç yaşlarda okunduğunda anlaşılamayacak denli derin düşüncelerle dolu ve çetrefildir Çernişevskiy'nin kitabı. Sanırım ilk kez 14 yaşındayken okumaya çalışmıştım Nasıl Yapmalı?'yı. Hiçbir yarar sağlamayan, üstünkörü bir okumaydı bu. Ağabeyimin idam edilmesinden sonra Çernişevskiy'nin romanının onun en sevdiği kitap olduğunu bilerek yeniden elime aldım Nasıl Yapmalı?'yı ve bu kez birkaç gün değil, birkaç hafta sürecek bir okumaya giriştim. Ancak o zaman anlayabildim derinliğini. Öyle bir iki atımlık değil, insana yaşam boyu yetecek bir baruttur bu kitap. Hiç zayıf bir kitabın böylesine güçlü etkisi olabilir mi..?"
Not: Okudukça anekdot paylaşacağım. Uzun bir süreye yaydım. sindire sindire okuyorum..