tüik'in açıkladığı haliyle tüfe yıllık %73,50, mayıs 2022 için ise %2,98 olarak açıklanmış olan bel bükücü. üfe ise, yıllık %132,16, mayıs 2022 için %8,76. yani tüik diyor ki, üretici 1 ayda %9 enflasyona karşı üretti ama tüketici %3 enflasyonla ürünleri satın aldı. yav he he.
yeminlen şaka gibi. temmuz'daki maaş iyileştirmeleri bu tüfe verilerle yapılacak, uyandırayım. geçen aylarda ürün ürün hangilerini baz aldıklarını açıklarlardı ("madde sepeti ve ortalama madde fiyatları"), 26 mayıs'ta onu da kaldırdılar. şu na tıklarsanız (edit: sonra da "istatistiksel tablolar" kısmına tıklayacaksınız), bugün güncellenmiş madde sepetini görebiliyorsunuz ama indirip içine baktığınızda, son güncellemenin nisan 2022'de yapıldığını anlıyorsunuz. özetle; bundan sonra "enflasyon sepeti" olarak bilinen tüfe'yi belirleyen ürünleri madde madde göremeyeceksiniz. enflasyon hesabında pinpon topunu mu, kayak takımını mı, pırlantayı mı baz aldıklarını anlayamayacaksınız.
mayıs tüfe'sinin %2,98 açıklanmasına bakalım. tüik diyor ki, "nisan'a göre tütün ve alkol %6, eğlence ve kültür %5,5, giyim ve ayakkabı %4,5, ulaştırma %3,5, haberleşme %1,5 arttı. ben de bunların ortalamasını aldım". bakalım, öyle mi:
- nisan'da son kez olarak güncellenen enflasyon sepetinde erkek ayakkabısı 343 lira, erkek botu (nisan yok, mart bu) 368 lira, erkek spor ayakkabısı 390 lira, kadın ayakkabısı 240 lira, kadın botu (nisan yok, mart bu) 302 lira, kadın spor ayakkabısı 436 liraymış. önceki aylarla karşılaştırınca mart-nisan arasında hemen hemen hepsinde %10'luk bi' artış var. mayıs ayında neden aynı oranda artmamış olsun ki? "kışlık olduğu için fiyatları düşebilir" derseniz de, bütün nakliye kalemleri her ay düzenli olarak artıyor. ayakkabı neden daha az zam yesin?
- listede benzin ve motorin de var. nisan ayı için benzine 19,17 lira, motorine 21,49 lira fiyat çekmiş. bakın, sırf motorindeki aylık artış zaten %25 civarında.
- metro ve tramvay ücretleri de var. nisan ayı için metroya 6,20 lira, tramvaya 4,77 lira demiş. izmir'de aylık enflasyona göre %10 civarında otomatik artış var, bizzat bildiğim, her binişte ödediğim şey benim bu.
- tiyatro bileti nisan ayı 77,34 lira, sinema bileti 37,80 lira diyor. mart-nisan farkı %8-10 ama eğlence ve kültür mayıs'ta %5,5 arttı diyor tüik. neden düşmüş olsun? kendi verilerinden yazıyorum, kafadan atmıyorum.
- çorbalar başlığı da var: mart 2022'de 15,60 lira, nisan 2022'de 16,66 lira. geçen hafta mercimek çorbası içtim, 40 lira ödedim. aradaki fark hangi esnaf lokantasında var? kemeraltı'nda bile 30 liradan aşağı çorba yok lan. yeminlen meclis lokantasında bile bu fiyata çorba yoktur.
- yıllık değişen avukatlık ücreti bile var listede. yıllık diyorum bak, yılda 1 kere. 2021 sonunda ülkece göçtüğümüz için kasım ve aralık'ta 2 zam yapılmıştı. listede aylardır o da var, sabit halde 675 lira. "bu kalemde enflasyon %0" dersin, kim bilecek.
- çorba yazdıysam, gıdadan da genel olarak bahsedeyim: pirinç nisan ayı için 16,59 lira. ben 2 hafta önce pazardan osmancık aldım, 25 lira civarındaydı. beyaz peynir nisan ayı için 50,16 lira (geçen gün aldım, 80 lira), kaşar peyniri 78,71 lira (uzun süredir 100 liranın üzerinde görmüyorum), tulum peyniri 82,50 lira (benim mandıra biraz ucuzcu, 90-100 lira arasında gördüm). tulumu 80 liraya bulursanız almayın bence çünkü o tulum değildir zaten. domates nisan ayı için 18,53 lira (pazarda "kilosu 25 lira"yı geçen ay okudum). tabloda aylar ve hatta yıllar öncesi de var. aralık 2021'de domatesin 7 lira olduğu gözlerinizi nemlendirebilir. kışınki domates yazın alabileceğinizden daha ucuzdu, evet. toz şeker nisan ayı için 12,54 lira, küp şeker 14,97 lira. bal nisan ayı için 65,09 lira, reçel 34,46 lira, pekmez 42,85 lira. bunları bu fiyatlara aylardır görmedim ben.
haziran istatistiği de aylık olarak %3-4 arası gelir bence. böylece aylık %3-4, yıllık da %50 enflasyon var gibi davranmaya devam edebiliriz. nefis.