bir hapishane modelidir.
şöyle bir şey
bu hapishane modelinde ortada yüksek bir kule vardır, kuledeki azınlıklar hücrelerdeki çoğunluğu izler.
Bentham tarafından geliştirilmiş bir modeldir, foucault ise bunu literatüre sokmuştur.
Foucault gözetlenen toplum kuramında "hepimizi gözetliyorlar, her an gözetleniyoruz" der. biraz düşününce haklı olduğunu fark edeceksiniz. okullar, hastaneler, caddeler her an, her yerde birileri tarafından gözetleniyoruz.
panoptikon hapishanesinde hücrelerdeki mahkumlar hareket edemiyor, düşünemiyor ve asla yerlerinden ayrılamıyorlardı çünkü mahkumları izleyenlerin nerede olduğunu bilmiyordu.
panoptikon'u mahkumlar mı inşa etti? panoptikona izleme gücünü mahkumlar mı verdi? mahkumlar, mahkum olmayı ne zaman kabul etti? rızaları var mıydı?
son olarak panoptikonda başta belirttiğimiz üzere "azınlık çoğunluğu izlemektedir."
sauron'un gözü bir panoptikondur.
big brother is watching you bir panoptikondur.
edit: bir alttaki girdi de daha geniş bilgiler mevcuttur, sizi oraya alalım.