halkın isteği ile -tabi bizim tarih kitaplarında- misak-ı milli sınırları dahilinde olmasına karar verilmiş şehir. rusların bölgeyi ve doğu anadolu'yu işgali ile önce batum'da demografik yapı değişmeye başlamış, sıra kars ve ardahan'a gelmeden savaşın seyri değişmişti. tabi batum için artık iş işten geçmişti. başlangıçta son derece kozmopolit olan şehir sonradan gürcü nüfusunun ezici çoğunluğuna dönmüştür.