m.o. 6. yuzyilda, draconian anayasa'yi lagvetmek ve atina toplumunun sosyal-ekonomik siniflari arasinda yasanan catismayi bastirmak icin sehir idaresinin basina gecen sair ve devlet adami solon'un yazdigi ve yururluge koydugu yasalar.
solon yasalari'ni anlamadan once, bir onceki yasama gelenegi olan draco yasalari (bkz: draconian law) nedir onu ozetlemek gerekiyor.
draconian (ana)yasa dedigimiz sey, draco adli m.o. 7 yuzyil idarecisinin yururluge koydugu, sozlu gelenek ve asillerden olusan 9 kisilik bir idareci grubunun tek tarafli yorumlamasiyla atina toplumunda bir siniflararasi catisma baslatmis, adaletsizligiyle meshur bir yasal sistem. draco'nun yasalarina gore, neredeyse tum suclar icin olum cezasi ongorulurken, solon yasalari cinayet haricindeki suclarda cezayi daha orantili ve insanca kilmistir. ingilizceye de gecmis ve adaletsiz, kan emici, acimasiz anlamlarinda kullanilan draconian kelimesinin orijini de bu hikaye zaten.
bu yuzden solon'un anayasasinin sadece antik donem icin degil, modern anayasallik geleneginin nuvelerini gormek ve baglama oturtmak icin de kritik bir onemi var. yazili anayasa geleneginin ve hatta modern vatandaslik kavraminin sekillenmesinde mihenk tasidir bu metin. cagdasi lygurcus yasalari* gibi mutlak esitlik* prensibine dayali militarist bir cumhuriyet ongormedigi gibi, solon yasalari sinif ayrimini tanir ve vatandaslik kavramini sinifsallik uzerinden insa eder. bununla da kalmaz, politik katilim ve ozel mulkiyete dayali sinif ayrimlarinin otesinde, tarihte gocmenlere vatandaslik hakkini taniyan ilk yazili metindir.
solon, draco'nun anayasasinda yer alan ozel hayat, miras paylasimi ve zinayla ilgili sert duzenlemeleri kaldirir, siyasal ahlakciligin siddetini azaltip alanini daraltir. draconian yasalara gore, evlilik disi cocuklarin dogumdan sonra oldurulmesi, dogustan gelen haklar ve ayricaliklara dayali toplumsal yapinin korunmasi icin mesru ve kacinilmaz bir uygulamadir. solon bu duzenlemeyi zinanin tanimini ve cezasini hafifleterek cozer. bunu yaparken -isteyerek ya da istemeyerek- para karsiliginda cinsel iliskiyi yasallastirir, o ayri mevzu.
solon yasalari ayrica mevcut ic karisikligin sebeplerinden olan ekonomik krizle ilgili duzenlemeler yapmistir. bu kapsamda solon yasalari, borclari yuzunden kole kategorisine dusmus atinalilarin borclarini siler. sinifli toplumu ortadan kaldirmasa da dogustan gelen ayricaliklari reddeder. bu sayede, draco yasalarinin aksine, tum atina vatandaslari icin mahkemeye basvurma, dava acma, ve temyize gitme hakkini tanir. solon'un 9 kisilik soylular meclisi yerine yazili yasa yoluyla kurumsallastirdigi genel meclis, takip eden yuzyilda atina demokrasisinin yukselisinde onemli yer oynamistir.
sonuc olarak, m.o. 5. yuzyil'da** atina'da yukselen entelektuel ve demokratik ortamin***** dogusu, ve uzun vadede modern anayasalligin sekillenmesine katki saglamis, onemli bir yasal metindir solon yasalari.
ilgilisine bazi kaynaklar:
raaflaub, kurt a. "democracy, oligarchy, and the concept of the 'free citizen' in late fifth-century athens." political theory 11, no. 4 (1983): 517-544.
ostwald, martin. from popular sovereignty to the sovereignty of law: law, society, and politics in fifth-century athens. univ of california press, 1987.
everson, stephen (ed). aristotle: the politics and the constitution of athens. cambridge university press, 1996.
hölkeskamp, karl-joachim. "what's in a code? solon's laws between complexity, compilation and contingency." hermes 133, no. 3 (2005): 280-93.
kalyvas, a. "solonian citizenship: democracy, conflict, participation." (2012) [bu bir konferans sunumu, ilgilisine yollanir]
kalyvas, a. (2010), "an anomaly? some reflections on the greek december 2008." constellations, 17: 351–365.
cole, susan guettel. "greek sanctions against sexual assault." classical philology 79, no. 2 (1984): 97-113.
