bugüne kadar türkçe'de duyduğum en saçma söz öbeklerinden biri, belki de en saçması. ilk defa birkaç yıl önce duymuştum. dersten kalıp bütünlemeye girmek benzeri bir şey zannetmiştim. birkaç arkadaşıma sorduğumda onlar da bilemeyince başka bir zamanda bu boktan söz öbeğini kullanan bir ergene sorup ne olduğunu öğrenebilmiştim. bana sorarsanız mezuna kalmak, gençlerin "üniversite sınavında başarısız oldum" demekten utandıkları için uydurdukları bir kalıp. bir de manavdan iki kilo portakal istercesine o kadar rahat kullanıyorlar ki bu durum en az kalıbın kendisi kadar sinir bozucu. bu kalıp iticilikte, kendi öğrencilik yıllarımın bazı özenti tiplerinin konuştuğu yarı türkçe yarı ingilizce boğaziçi ingilizcesi'nin "history'yi drop ettim" (bunu söyleyen dangalak tarih dersini ders seçme listesinden çıkardığını anlatmak istiyor) benzeri cümleleriyle yarışır.
yukarıdaki girdilerde "iyi" bir bölüm kazanmasına rağmen daha "iyi"sini kazanmak için öğrencinin bir kez daha sınava girmesinin makul olduğu yazılmış. burada bir problem yok zaten. bu durum, türkiye'de merkezi üniversite sınavı yapılmaya başlandığı dönemde hatta üniversitelerin kendi sınavlarını yaptığı dönemde de vardı. mezuna kalanlar(!), özel üniversitelerin de etkisiyle kontenjanların eskiye oranla çok arttığını, artık neredeyse barajı geçen herkesin üniversiteye girebildiğini dolayısıyla tembellik, kapasite eksikliği, sınav psikolojisi vb. nedenlerle sınavda başarısız olanlarla, sınavda iyi puan almasına rağmen istedikleri üniversiteyi/bölümü kazanamadıkları için tekrar sınava girenleri ayıran bir kavram/kalıp/söz öbeği olsun istiyorlar. bu da makul. ben de bu iki tip öğrenci arasında fark olduğunu düşünüyorum. ama böyle bir ayrım için zaten "istediğim bölümü/üniversiteyi kazanamadım" ifadesi kullanılıyordu veya bozuk bir türkçe'yle "istediğim bölüm gelmedi" deniyordu. biri bana bu cümleyi söylediğinde ne demek istediğini anlıyordum. sınavı kötü geçenler de doğrudan "kazanamadım" deyip geçiyordu. hâliyle bu cümleyi de anlıyordum. fakat "mezuna kaldım" cümlesini ancak söyleyene açıklattırdıktan sonra anlayabildim. dolayısıyla anlaşılmaz, türkçe kurallarına uymayan ve bir tür eziklik belirtisi sayılması gereken bu kalıbın kullanılması yasaklanmalı, kullananlar kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezaya çarptırılmalı, tekerrür hâlinde ise cezanın süresi artırılmalı. ayrıca ceza süresi boyunca ilgili kişilere bülent ersoy türkçe dersi vermeli!
yine çok anlaşılır olmasa da "mezun kaldım." söz öbeği kullanılırsa anlaşılabilir. "mezun kaldım(liseden) ve üniversiteye giremedim." gibi. bu öneriyle ergen dili ve edebiyatına(gerçi bu kalıbı ilk kez kullananlar otuzlu yaşlarına yaklaştılar ama onlar benim için hâlâ ergenler) önemli bir katkıda bulunmuş olabilirim. başka bir mecrada daha önce benzer bir öneri getirildiyse girdiyi yeniden düzenler gerekli atfı yaparım.