yerçekimsel dalgalar, basit anlatımla iki karadeliğin çarpışması ve /veya birleşmesiyle, yıldız çekirdeklerinin çökmesi gibi şiddetli olaylar sonucu oluşan, zaman-mekân örgüsünde meydana gelen kıpraşımlar diyebiliriz.
iki kara delik çarpışıyor, zamanda ve mekanda bazı kıpırtılar, titreşimler oluşuyor. uzay bükülüyor, aman tanrım! neler neler! ilk kez yine Einstein'ın aklına gelmiş bu olay, izafiyet teorisinini bir sonucuymuş. yani adam teorisini desteklemek için başka başka bir sürü şeyler düşünmüş durmuş.
halbuki otur evinde, emeklilik günlerinin tadını çıkar. nerdee...
iki karadeliğin birleşmesi olaylarının gözlemlenmesi, bbc'nin haberine göre ilk kez 2015 yılında oluyor. daha sonra üç tane daha kara delik çarpışması gözleniyor.
şu anda Abd'de Ligo Gözlemevi, Avrupa'da Virgo gözlemevi ile birlikte bu karadelik çarpışmasıyla oluşan kıpraşımlar ölçülmeye çalışılıyor. 4'er kilometrelik iki kola sahip, aynı özelliklerde, aynı teknolojide iki istasyonda, eş zamanlı olarak deneyler yapılıyor. aynı şeyden iki tane yapılmasının sebebi ise olası diğer gürültülerin bu ölçümlere yaptığı etkiyi en aza indirmek, varsa ayırt edebilmek. eş zamanlı çalışma sayesinde dünyanın iki ayrı yerindeki deneyler, tek bir deney olabiliyor.
deneyi yazıyla anlatmak ne kadar saçma olsa da kendimi tutamayıp saçmalıyorum: büyük le şeklinde birleştirilmiş iki tünel var. her bir kolu 4 km uzunluğunda. Tüplerin içindeki hava tamamen boşaltılıyor. 2 tane 4km’lik tüpten boşaltılan hava 2,5 milyon futbol topunun içindeki havaya eşit (gereksiz bilgi). Birleşme noktalarında bir ayna var, şimdiye kadar yapılmış, yansıtıcılığı en yüksek ayna. Aynanın hemen gerisinden tüplerden birine lazer ışını yollanıyor. Işın aynada ikiye bölünerek bir kısmı solda kalan tüpe, bir kısmı karşıya giden tüpe gidiyor. Ölçüm de bu kısımda başlıyor. Işının her iki tüpe gidip aynaya geri gelme süreleri hesaplanıyor. Bu arada, uzayın bükülmesinden dolayı oluşan durumlar da hesaplanarak bu yerçekimsel dalgalar hesaplanmaşa çalışılıyor. Anlaması zor, anlatması zor. Bu gavurlar zamanda yolculuğu icad edecekler de biz ne bok yiyeceğiz, işte onu bilmiyorum. Konu ilginizi çektiyse daha adam akıllı anlatımı için aşağıdaki vidyoyu izleyebilirsiniz: