bu başlık kişiye özel bir başlıktır
-
dünyamızın oluşumundan günümüze kadar yaşanan olayların sırayla ele alınacağı yazı grubu. öncelikle tek yazılık bir başlık değil de bir yazı grubu sizleri beklemektedir. moderatör arkadaşlar başlığı jeolojik çağlara veya farklı bir başlığa taşımazsa sevinirim.
yazı grubumuzda dünya ve ayın oluşumu, evrende suyun meydana gelişi, jeolojik çağlar, soyu tükenen canlılar gibi çok geniş bir yelpazede konuları ele alacağız. yani dağınık dağınık farklı başlıklar açmaktansa, tek bir başlık altında kronolojik sıraya uygun bir şekilde tüm yaşananları elimden geldiği kadar sizlerle paylaşmaya çalışacağım ve işlenecek konulara dair bilgi sahibi tüm yazar arkadaşların da desteklerine ihtiyaç duyacağımı belirtmek isterim.
o zaman önce @zarathustra godot adlı yazar arkadaşımızın (bkz: jeolojik çağlar) başlığına göz atalım ve yazımıza başlayalım.
yazımız yıldızlararası gaz ve toz bulutları arasında doğan güneşimizin hikayesiyle başlıyor. Zamanla soğuyan gaz ve toz parçacıkları kütle çekimin etkisiyle kendi üzerine çökerek yoğunlaşmış ve güneşimizin doğmasını sağlamıştır. Kütlesi arttıkça da güneşimizin etrafında gaz ve toz parçacıklarından bir disk oluşmuştur. İşte o diskin içinde de yaklaşık 4.6 milyar yıl önce gezegenimizin öyküsü başlamaktadır.
Hadeyan devir
4.6 milyar yıl önce başlayıp, 4.0 milyar yıl önce son bulduğu varsayılan bu devir adını antik yunan yeraltı tanrısı hades’ten alır. Eriyik sıvı haldeki kaya kütlelerinden oluşan yeryüzü 1200 derece sıcaklığı ile cehennem tanımlamasını sonuna kadar hak etmiştir. Uydumuz ayın oluşumu da bu döneme denk gelir.
Ayın oluşumu: ayın oluşumu ile ilgili çok farklı hipotezler vardır.
-yakalama hipotezi: gezegen oluşum diski içinde ayın oluşumunu tamamlayamadan dünyanın yerçekimine kapılan bir ön gezegen olduğu varsayımıdır. böyle bir durumda ayın farklı bileşenlere sahip olması beklenirdi, fakat ay ile dünyanın yapısı birbirine çok fazla benzemektedir.
-bölünme hipotezi: dünyanın oluşumu sırasında ikiye bölünerek ayın oluştuğu varsayımıdır. Pasifik okyanusu tabanının da bunun izi olduğunu iddia etmişlerdir. Fakat ettikleriyle kalmıştır. Çünkü pasifik okyanusu tabanı oluşumu 200 milyon yıllık bir geçmişe sahipken ayın oluşumu 4.5 milayar yıllık bir geçmişe sahiptir.
-çifte sistem hipotezi: dünya ve ayın eş zamanlı ikili bir sistem olarak oluştuğu varsayımıdır. Fakat açısal momentum incelemeleri sonucu elde edilen veriler bu varsayımla örtüşmemektedir.
-çarpışma hipotezi: ayın oluşumuyla ilgili en ilginç hipotez budur. 4.5 milyar yıl önce theia adında oluşumunu henüz tamamlayamamış mars büyüklüğünde bir ön gezegen dünyamıza çarpmıştır. Bu çarpışma sırasında etrafa yayılan parçacıkların daha sonra birleşmesiyle ay oluşmuştur. Theia, yunan mitolojisinde ay tanrıçası selene’nin annesi olan bir titandır. Bu da yazımızda hoş bir detay olsun.
Ayla ilgili ilginç bir bilgi de karanlık yüzeyde herhangi bir lav akıntısı izine rastlanmaması ve aydınlık yüzeye göre kabuğunun daha kalın olmasıdır. Bununla ilgili varsayım da, dünyamızdan aslında ilk başta biri diğerine göre daha büyük iki uydu oluştuğu ve zamanla küçük uydunun ayın karanlık yüzeyini oluşturacak şekilde büyük uyduyla birleştiğidir.