kokain, ihanet, fbi, guldwing kapılar, holywood.. kokain demiş miydim? gerçekten kimse bu yazıyı yazmamı istemedi ama yazmasam olmaz. bu kadar çılgın hikayesi olan başka otomobil yok.
kemerini tak..
bir çoğumuz 1985'de yayınlanan geleceğe dönüş filmleri ile tanıdı bu arabayı ve yollardaki hiçbir arabaya benzemiyordu. araba sevdalıları ve film severler doktor'un arkasında alevler bırakarak gitmesini hayranlıkla izledi. belki de dünyanın en çok tanınan otomobili olmasına rağmen sadece 2 yıl üretimde kaldı. guldwing kapıları, küçük camları ve paslanmaz çelikten imal edilmesi..
şirketi kurtarmak için gereken ün ve çekicilik yaklaşık 3 yıl geç geldi. hanginiz bu paslanmaz çelikten imal edilmiş arabanın arkasında ki mawerick oto mühendisini ve adını bu arabaya verip 3 yıl sonra amerikan tarihinin en büyük kokain baskını ile her şeyini kaybettiğini biliyor. 6 milyon dolarlık kokain baskınından bahsediyorum. hikaye belki de 80'leri özetliyor. yönetmen scorsese bu kadar güzelini yapamazdı.
john z. delorean otomotiv sektöründe başarılı olmuş yetenekli biriydi. chrsyler için çalışmaya başladığında daha üniversiteye gidiyordu. kaliteye olan sevdasını packard motor company'de kaptı. daha sonra american motor company'de mühendis olarak çalıştı. ardından general motor grubuna geçti ve genç tasarımcı olarak ünlü olmuştu bile. delorean, pontiac gto ve firebird tasarımlarında önemli görevler aldı. Chevy'nin genç şefi olarak chevy vega 'yı tasarladı.
fakat delorean, çıktığı tv programları ve dergi röportajlarında vega'nın bütün avrupa arabalarından hızlanma ve viraj konularında daha iyi olduğunu dalga geçer gibi söylemeye başladı. ki bu da doğru değildi. nasıl olduysa motor trend dergisi vega'yı 1971'in en iyi aracı seçti.
1972'de john'un çalışma ahlakı ile sorunları vardı. ben ne yaptığımı biliyorum havaları ve çılgın partileri sayesinde gm grubunun en genç üst düzey yöneticisi oldu. medya onu amerikan rüyası olarak görüyordu. otomobil sektörünün altın çocuğu son 10 yıldır şirket içindeki tasarım ve üretim departmanları arasındaki siyasetten yorulmuştu. imaj değişikliğine gidip evlenen delorean gm grubundan ayrılarak rüya otomobilini yapmak için kolları sıvadı.
1973'de delorean motor company kuruldu. dmc'nin ortadan motorlu protatipi hazırdı ve etraftan sermaye topluyordu. şirketin ihtiyacı olan sermaye kaynağı belli olmayan özel bir yerden, dmc şirketinin içinden geliyor ve delorean hiç para koymadan şirketin üretimden gelen borsa gelirinin %80'ini kendisine istiyordu. kendisi bu değerin 3.5 milyon dolar olduğunu iddia ediyordu. delorean rüya ekibini topladı ve bu proje için çalışmaya başladı. şase dizaynı için lotus'un sahibi colin chapman ve gövde tasarımı için italdesing'in sahibi giorgetto giugiaro ile çalıştı. paslanmaz çelikten imal edilmesine ve aracın 45 derece açılan guldwing kapılarına karar verdiler. hatta altından imal edilmiş 4 tane dmc-12 delorean üretimesine bile karar verildi tanesi 80 bin dolar. bu arabalar bir yerlerde saklanıyor şuan.
efsanesinin devam etmesi için john delorean'ın yeni teknolojiler bulması gerekti. kapıların 45 derece yukarı açılacak kadar hafif olması için camların ise ancak yarıya kadar açılması gerekiyordu. süspansiyon sistemi için alman uçak üreticileri ile anlaştı. aracın hafiflemesi gövde sert fiberglass'dan imal edilecekti. bu garip tasarıma uyacak bir motor üretemediler onlarda başkalarına yaptırmayı tercih etti. peugeot-volvo-renault ortaklığında 2.85 litre v6 130 beygir güç üreten motor sipariş ettiler.
artık elimizde bir amerikan şirketi, italyanlar tarafından işletilen, irlanda'da üretim yapan, fransız-isveç motorlu bir şirket var. ne yanlış gidebilir ki ? herşey..
john delorean kendini riske atmış ve kendisiyle kumar oynamış biriydi, kötü şans ve kötü zamanlama birleşince başarıları felakete doğru sürüklendi. nasıl olduysa iddialardan bazılarında uyuşturucu kaçakçılığı vardı. dmc'nin pr departmanı iddiaları çürütmek için iyi çalıştı ve john delorean 80'lerde kokain almış sıradan biri gibi göründü.
dmc-12 üretim hattına sonunda girmişti fakat üretim gerçekten çok pahalıydı. her bir aracı üretmek için 10 bin dolarlık maliyeti var ayrıca satış değeri olarak aracın 25 bin dolardan piyasaya çıkması gerekliydi. bu satış rakamı 1980'e ait, günümüzde bu rakam 58 bin dolar. aracın satılması için gerekli her şey vardı; tasarım, teknoloji, pazarlama.. fakat satılmaması için john bütün yanlışları yaptı. önce borçtan kurtulmak için şirketten ayrılmayı denedi, inovatif guldwing kapılar ve camlar, radyonun çalışmasını engelliyordu. alternatör aracın çalışması için gerekli gücü üretemiyordu. sadece 130 beygir.. insanlar 7 bin dolar daha fazla vererek corvette alabilirdi ve bu corvette tarihin en kötüsüydü.
1982'de şirket borç ve hacizlerle çalkalanırken bir şekilde turbo için gerekli yatırımı buldular. dmc-12, ferrari 308 ve porsche 928 daha hızlı olmuştu. sadece biraz paraya ihtiyaçları vardı ve şirketi 12 dolardan halka arz ettiler 120 milyon dolarlık beklentileri vardı. fakat her şeyi çok iyi bilen john bunu iptal edip büyük otomotiv üreticileri ile ortaklık peşindeydi. kasım 1982'de üretim parasal kaygılardan dolayı durdu çalışanlar 3 haftalık greve gitti.
aralık 1982'de john delorean'ın telefonu çaldı. arayan kişiler dmc şirketini kurtaracak bir yatırım fırsatı için teklif yapmıştı. john ilk uçakla new york'dan los angeles'a uçtu ve lax oteline gitti. fakat bu kurmacaydı. fbi otele baskın yapmış john delorean'ı 6.5 milyon dolar değerinde 25 kg'lık kokain ile yakalamıştı. ortaya çıkıyor ki john şirketi finanse etmek için 100kg'lik uyuşturucu piramidi kurmuş. tayland'dan ingiltere'ye amerika'ya uzanan uyuşturucu ticareti kurduğu oraya çıktı. ingiltere hükümeti delorean'ın borçlarından dolayı irlanda'da ki üretim tesisini kapatıyor. iki gün sonra medyada fırtınalar esiyor herkes sadece john delorean'ı konuşuyor.
tutuklanmasından kısa süre sonra dmc şirketi iflasını açıklıyor. john'un yokluğuna bir ay bile dayanamıyor firma. anlamak güç john delorean mahkemede bütün iddialardan tertemiz çıkıyor ve tutukluluk hali iptal ediliyor. gazetecinin sorduğu "tekrar otomotiv endüstrisine geri dönecek misiniz?" sorusuna "benden iki el araba almak ister misin" diye yanıtlıyor. fakat itibarı hasar almıştı.
peki bu araba nasıl bu kadar ünlendi. film sayesinde, herkes bilir ki geleceğe dönmek için delorean'ın 140km/h yapması gerekir ancak gerçekte arabanın bu hızlara ulaşabilmesi için kilometrelere ihtiyacı var. holywood'un gerçeklere ihtiyacı yok. arkasında alevler bırakan bu arabaya genç nesil bayılmıştı. insanlar bu arabaya unicorn olarak bakıyordu.
2007 yılında dmc texas, çok az sayıda dmc-12'nin üretileceğini açıkladı. yılda 20 araba kadar. eski şaseyi alıp paslanmaz çelikten panelleri düzenleyip %80 orjinal parçalarını kullanarak arabayı yeniden imal ettiler. 2009 yılında araçlar 57 bin dolarlık rakamla satışa çıktı. 2015'de düşük miktarda araç üretimi yasası imzalandı ve dmc texas sadece replika arabalar üretebilirdi. bu replikalar 2017'de piyasaya çıkacaktı ne oldu bilmiyoruz. dmc sitesinde ki resmi açıklamaya göre "üretime başlamadan önce bazı engellerin aşılması gerekiyor" denildi. john delorean bunu zor yoldan öğrendi.