bir arkadaşımla ağrılı öğrencilere zoom üzerinden fırsat eşitsizliğini zayıflatmak gayesiyle ders veriyoruz, birkaç ay önce verdiğimiz ilk ders de bir nevi tanışma seansı gibi geçmişti.
öğrenciyi tanımak istedik; okulunu, yaşını, kademesini sorduk. bu sırada yanımdaki arkadaş öğrenciye babasının mesleğini sorma hatasını yaptı. öğrenci bir süre tereddütte kaldı, sonra dudağından "hapiste" kelimesi döküldü. o an öğrencinin hissettiği acıyı ve sesindeki burukluğu kelimelerle anlatamam.
haydi arkadaşımın densizliğini bir derece tolere edebilirim, sonuçta kendisi de sadece öğrencilere gönüllü özel ders veren başka bir öğrenci; ancak bu sorunun üniversitede senelerce öğretmenlik okumuş kimi öğretmenler tarafından sorulduğuna bizzat şahit oldum, zamanında kendi sınıfımda da.
Gerçekten merak ediyorum, ilkokulda öğrencisine annesinin, babasının mesleğini soran öğretmenin amacı nedir ki? bu öğretmen çocuğun ailesinin onu utandırabilecek sosyo-ekonomik düzeye sahip olabileceğini düşünemez mi? hatta çocuğun anne babası nerede, hayattalar mı; bunu nereden bilebilir?
bazen öğretmenlerin öğrencileriyle ilgili aile meslek/gelir bilgileri girmesinin gerektiğini biliyorum, peki bu durumun önüne öğrencilere ailelerinin mesleğiyle ilgili özel formlar verilerek geçilemez mi?
benim nazarımda bir insanı en çok rahatsız edebilecek soru budur, hatta kendim de en çok ailesel sorulardan rahatsız oluyorum.
toplumda öğretmenler dışında da çoğu insanın ailesel konularla gereksiz ilgili olduğu bir gerçek. hakikaten türkiye'deki insanlar ailelerimiz konusunda çok meraklılar. ülkenin neresinden, kiminle sohbet etsem ailesel hususlardan bahsetmek istiyor, bana ailemle ilgili sorular sormaya başlıyorlar. bu soruları bir şekilde geçiştirmeye çalışıyorum ama daha da üsteliyorlar.
bu aslında biraz da bizde birey kültürünün oluşmamış olmasından ve toplumun en ufak biriminin birey değil, aile olarak addedilmesinden kaynaklanıyor. misal; batılı biriyle konuşurken bana sordukları "kimsin, neyle ilgilenirsin, ne iş yaparsın" gibi sorulardan ibaretken kendi kültürümden biriyle konuşurken, bana "ailen kimler, ailen ne iş yapar, abin ne okur" gibi soruların yöneltilmesiyle karşılaşıyorum. beni bir birey olarak ele almaktansa ailemi ve çevremi de katarak, bir topluluk olarak ele almaya çalışıyorlar.