tanım olarak bu kadar kısa ve basit gibi görünen bu işlem maalesef fiziksel olarak da psikolojik olarak da çok zordur.
birçok kadın bu işlemi uygulamak zorunda kalır.
bu işlemin uygulanması için meme kanserine yakalanmış olmanız tek sebep değildir. ailenizde bu kanser geçmişi var ve sizde de meme tümörüne yatkın gen bulunuyorsa, koruyucu tedavi için birçok kadın buna katlanmayı göze alır.
evet son çalışmalarla daha az bir doku alınmaya başladı fakat geçmişte meme dokusu, memenin ve göğüs kısmının altındaki birkaç kas grubunun çıkarılması, koltukaltındaki lenf düğümleri eğer meme kanseri iseniz tabii tümörün de alınmasıyla yapılıyordu bu işlem.
mastektomi öncesinde tedavilerle beraber son dönemlerde daha çok uygulanan iki yöntem vardır: lumpektomi ve quadranektomi.
lumpektomi meme dokudaki yalnızca tümörün alındığı (bazen daha geniş eksizyon gerekebilir.) quadranektomi ise tümörle birlikte çok daha geniş bir meme dokunun alındığı işlemdir. burada amaç tümörün besleyebileceği çevreye ulaşmak ve estetik açıdan memeyi de kurtartmak olsa bile iyi bir plastik cerrahi işlemi uygulanmazsa tüm meme dokusunun alınmasından pek de farklı olmuyor. bu işlemlerden sonra tekrarlama ya da memede hala kanser bulunması gibi durumlar maalesef gözlemlenebiliyor. bu durumda da maalesef tek seçenek meme dokunun tamamen alınması oluyor.
birazdan süreçten ve sürecin zorluklarına da değineceğim fakat önce bu cerrahi işlemi biraz açmak istiyorum.
öncelikle yapılan cerrahi işlemin çeşitlerine bakalım:
Total (basit) mastektomi: Meme dokusu tamamen çıkarılırken koltuk altı lenf düğümleri ve göğüs altı kaslarının yerinde bırakılır.
Çift mastektomi: Özellikle koruyucu/önleyici tedavide tercih edilen her iki memenin birden çıkarılması işlemidir.
Radikal mastektomi: Meme dokusunun tamamı, koltuk altındaki lenf düğümleri ve göğüs altı kaslarının da çıkarıldığı operasyon türüdür.
Modifiye radikal mastektomi: Tüm meme dokusu ve koltuk altı lenf düğümleri çıkarılırken göğüs kaslarının yerinde bırakılır.
Meme ucu koruyucu mastektomi: Cilt, meme ucu ve periferik meme dokusunun sağlam bırakıldığı özellikle son zamanlarda kullanılan daha yenilikçi mastektomi tekniğidir.
Deri koruyucu mastektomi: Meme dokusu ve meme ucu çıkarılırken memenin yeniden yapılandırıldığı ve cildin sağlam bırakıldığı mastektomi operasyonudur.
evet tek taraflı mastektomi yapılabileceği gibi bilateral yani çift taraflı mastektomi işlemi de yapılır.
genellikle meme kanserine yakalanmış kadınlar için yapılan bu işlem özellikle bir süredir bu geni taşıyan (özellikle birinci derecede yakınlarında kanser görülmüş) kadınlara da erken tedavi ya da profilaktik yani önleyici tedavi olarak da yapılmaktadır. bu durumlar dışında paget hastalığı görülen kadınlara da uygulanmaktadır. paget hastalığı (Osteitis deformans) genel olarak kemik dokuda görülen bir hastalık olarak değerlendirilse de memede görülen paget hastalığı da vardır ve nadir görülmekle beraber özellik aile geçmişinde meme kanseri olan kadınlarda görülmektedir. paget hastalığı ayrı bir konu olsa da (daha sonra bunlar ilgili bir girdi yazacağım) hazır yazmışken bir iki cümle daha yazmak istiyorum. meme ucunda ya da başında egzama benzeri oluşumlarla gözlenir, genelde ilk aşamalarda ciddiye alınmaz fakat erken tanısı çok önemlidir. lütfen vücudunuzdaki değişimlere dikkat edin ve farklı bir durum fark ettiğinizde uzmana danışın.
metastatik meme kanseri durumlarında yani kanserin vücutta başka organlara yayıldığı durumda operasyon öncelik değildir, öncelik kemoterapi, radyoterapi ya da endokrin gibi tedavilerle metastaz sebebiyle yayılan diğer bölgelerin temizlenmesidir, eğer bu tedaviler başarılı olursa uygun mastektomi yöntemi uygulanır.
inflamatuar meme kanseri görülen vakalarda ki bu meme kanserinin en ciddi formudur mastektomi kesinlikle gerekli bir işlemdir ama yine öncelikli tedavilerle hastalık biraz toparlanır ve operasyona uygun hale getirilir.
süreci bir nebze anlatabildim sanırım, şimdi operasyon sonrası sürece biraz değinmek istiyorum:
operasyon sonrasında operasyonun çeşidine ve kişinin de bünyesine bağlı olarak ortalama 3 ile 10 gün arasında hastanede kalıyorsunuz.
bu sürenin uzamasına plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi işleminin de etkisi olabiliyor yani mastektomi ile birlikte yapılan meme onarımı işlemi de gerçekleşirse hastanede kalma süreniz de iyileşme süreciniz de maalesef artıyor.
işlemlerden sonra ağrı ve komplikasyonların gelişmesini önlemek amacıyla bir süre kullanmanız gereken ilaçlar var.
işlemlerden sonra bir süre düzenli olarak yapmanız gereken egzersizler ve kaçınmanız gereken durumlar var.
işlemlerden sonra uzun süreli istirahat çok önemli.
bir de bence tüm bu işlemlerden önce ve sonra bir psikolojik destek şart.
bu çok zor ve ağrılı bir süreç olmanın da dışında, kadına fiziksel olarak da eksik hissettirebilecek bir durum maalesef.
süreci atlattıktan çok sonrasında bile bedenini sevmeyen, kabullenmeyen ve kendisine olan güvenini yitirmeye başlayan kadınlar var.
bu bir şekilde toplumsal yargılara dayanabiliyor tabii ama bunu yaşamayan insanların da gerçekten bu zor sürecin farkında olması gerekiyor.
bazen farkında olmadan ettiğimiz cümleler ya da farkında olmadan gerçekleştirdiğimiz jest ve mimikler bile bu insanları etkileyebiliyor.
bu tip ağır operasyonlarla beraber uygulanacak psikolojik destek sürecinin hastalar için çok yararlı olacağı kanaatindeyim.
mini not: 15 Ekim “dünya meme sağlığı günü” ve 26 Ekim meme kanserinin sembolü olan “pembe kurdele takma günü” olarak; bu süreçlerle mücadele için bilinçlendirme ve bilgilendirme açısından önemli günler.
