salgına dair kulzos'da başlık açılmasının üzerinden tamı tamına bir yıl geçmiş. neler oldu bu bir yılda aklımızda kaldığı kadarıyla kısa kısa notlayalım.
11 mart 2020 günü ülkemizde ilk vaka açıklandı. hastalığın ne olduğunu nasıl bulaştığını tam olarak bilmiyoruz henüz. aynı gün dünya sağlık örgütü hastalığın dünya çapında bir pandemi olduğunu ilan etti. televizyonlarda ağzı olan konuşuyor. maske takılsın, gerek yok takılmasın, bizde türk geni var abi işlemez vb. bir bilgi kirliliği var. hastalık belirtileri ateş, kuru öksürük, nefes darlığı. bu semptomlarla gelene test yapılıyor. yurt dışı temas olması da aranan şartlar arasında. henüz tat ve koku kaybı diye bir semptomun adı konmamış durumda. korunmak için el yıkamak, dezenfektan ve maske kullanmak tavsiye edilmeye başlıyor. bazı kişiler kendi önlemlerini alarak maske kullanmaya başlıyor. 16 mart 2020 okullarda yüzyüze eğitime ara veriliyor. 18 mart 2020 tarihinde virüs kaynaklı ilk ölüm resmi olarak kayda geçiyor. bunun öncesinde gerçekleşen bazı ölüm vakalarının covid kaynaklı olduğu daha sonra ortaya çıkıyor. vaka sayıları artmaya başlıyor. herkes merakla akşam saatlerinde sağlık bakanlığı tarafından yapılacak günlük vaka sayısını bekliyor. maske fiyatları uçuyor. televizyonlarda özellikle italya'yı görüyoruz. hastaneler dolup taşıyor, hastahane limitleri aşıldığından günde yüzlerce insan ölmeye başlıyor. bununla birlikte çok sıkı sokağa çıkma yasakları başlıyor. restoranlar, kafeler, barlar, insanların toplu olarak bulunduğu yerler kapatılıyor. ilk defa gerçekten korkmaya başlıyoruz.
korkunun ecele faydası yok. hastalık ülkemizde de hızla yayılmaya ve can almaya başlıyor. maske kullanmak artık zorunlu. maske karaborsada. devlet maske satışını yasaklayıp ben dağıtacağım diyor ve büyük bir sıçış yaşıyoruz önce. bunun ardından fiyat sınırlaması getirilerek maske satışları serbest bırakılıyor. bahar aylarını arap kızı gibi camdan bakarak geçiriyoruz. yasaklar can sıkıyor. esnaf işini yürütemiyor, destek de yok.
yaz başladığında sanki hastalık bitmiş gitmiş gibi bir iyimserlikle yasaklar gevşetiliyor. hemen her yer açık, plaj, deniz havuz tatilleri, düğünler, partiler gırla. bayram tatillerinde kısıtlama sıfır. evden eve gezilip tebrikleşirken virüs hızla yayılıyor. covid görmezden gelinmeyi gururuna yediremiyor tabii. yaz sonu gayet sert bir darbeyle yükselişe giriyor tekrar. vaka ve ölüm sayısı öyle bir yükseliyor ki sağlık bakanlığı bunları açıklamaya cesaret edemeyerek veri kriterlerini değiştiriyor. artık günlük vaka sayıları değil, hastanelerde yatan hasta sayısı ilan ediliyor. arguman "her pozitif vaka hasta olmuyor ki" şeklinde. ama ev hapsi günlerine geçiyoruz yeniden. yazın açılan yerler birer birer genelgelerle kapatılmaya başlıyor. esnaf tükenme noktasına yaklaşıyor yavaş yavaş. evlerde ise fatih erkoç'un şarkısı çınlıyor kulaklarda. oynatmaya az kaldı...
dünya hastalığa bir önlem olarak aşı araştırmalarına yükleniyor. müjde 2020 aralık ayında geliyor. birbirini takip eden kısa aralıklarla önce pfizer biontech aşısı tescilleniyor. çin, rusya, amerika ve ingiltere kendi aşılarını geliştiriyor. aşı kampanyaları başlıyor yavaş yavaş. bizim aşımız yok. çinden satın alıyoruz. yettiği yere kadar. kalan sağları da aydaki kolonimize yerleştirmek gibi vizyoner bir projemiz var galiba. kısıtlamaların vaka sayılarında sağladığı kısmi düşüş göz önüne alınarak dün itibariyle kısıtlamalar kademe kademe kaldırılmaya başladı. ama risk halen çok yüksek. yasaklar kalkınca hastalık bitmiş gibi davranmanın sonuçlarını geçtiğimiz yılın eylül ekim aylarında görmeye başlamıştık. bu defa umarım biraz daha temkinli olur insanlar.
dünyaya dair güncel durum: gün itibariyle dünya genelinde kayıtlı toplam vaka sayısı: 114.478.539 sekiz milyara kıyasla çok düşük bir sayı. sürü bağışıklığı hayal. toplam ölüm sayısı. 2.539.880 resmi olarak kayıtlara geçen sayı bu. siyaseten veri saklayan ülke sayısını dikkate alırsak üstüne en azından bu sayının yarısı kadar daha eklemek mümkün.
vaka sayılarına göre ilk on ülke sırasıyla: 28,664,463 abd 11,124,527 hindistan 10,587,001 brezilya 4,220,291 rusya 4,194,289 ingiltere 3,820,369 Fransa 3,204,531 ispanya 2,938,371 italya 2,711,479 Türkiye 2,455,590 almanya vaka sayıları manipüle edilmeseydi bu sıralamada yerimiz farklı olacaktı haliyle. şimdilik dokuzunculukla yetinelim. sayısal bilgiler için kaynak: gisanddata.maps.arcgis.com/...
