Buraya yazacağım tavsiyeler, takvim gazetesinin iktidara yaranmak için attığı manşet i destekler gibi görünse de lakin ki öyle değildir. İlgili gazetede aslında doğru yerlere parmak basılmış, ancak içinde bulunduğumuz dönemde "geçinemiyorsanız sebebi sizsiniz gardaşım, yoksa ehonomi çoh eyi" anlamı ihtiva ediyor olsa da işin aslı, takvim gazetesi bilmeden tüketicinin eline koz vermiş oldu. bir çok kişinin fark etmediği, kullanmadığı detayları "herkese açık" hale getirdi. bu girdide ise daha genel olarak bir kaç tavsiyem olacak. "sen ne biliyorsun da tavsiye veriyorsun" demeyin, dediğimi yapın, yaptığımı yapmayın. kârlı çıkarsınız.
1- açken alışverişe gitmeyin. ev alışverişi için markete gidilecekse elinizde listeyle gidin, listenin haricinde bir şey almayın. ancak "bu da eksikti ya bunu da alayım" gibi oradayken fark ettiğiniz gerçek ihtiyaçlarınızı alabilirsiniz.
2- sadece ihtiyaçlarınıza para harcayın. örneğin; ekmek yapma makinesi almayın. 3 kere yapacaksınız. elektrikli katı meyve sıkacağı almayın, 2 kere kullanacaksınız.
3- yukarıdaki maddeye istisna olarak tüketim/kullanım ömrü uzun olan, sürekli kullandığınız, yakınlarda kullanacağınız ürünleri yüksek indirimde bulunca alın. "şimdi ihtiyacım yok" demeyin. unutmayın, muhtemelen geçen zaman içinde maaşınız hemen hemen aynı kalacak ama ürünlerin fiyatları artacak.
4- üstteki maddeye benzer olarak, kullanım ömrünü tamamlamak üzere olan dayanıklı tüketim malları ile ilgili kampanya bulduğunuzda mutlaka değerlendirin. örneğin, telefonunuz, bilgisayarınız, beyaz eşyanız ömrünü tamamlayacağı sinyalini veriyorsa tamamen ölmesini beklemeyin, iyi bir fırsat ile karşılaşmışsanız değerlendirin. unutmayın, çalışan bir eski eşyayı 3-5 kuruşa satmak çöpe atmaktan iyidir. ancak burada istisna, bir iki ucuz müdahale ile ürünün ömrü uzatılabilecekse "bana ne ben sıfır isterim" triplerine girmeyin.
5- paraya kıyın, evinize uygun büyükçe bir derin dondurucu alın. unutmayın, derin dondurucu, zamanı durduran bir makinedir. (aha lan bu çok iyi oldu ha. dur gideyim de derin dondurucu başlığına yazayım.)
6- ürün seçimi konusunda belli başlı kriterleriniz olsun, o kriterlere uyan en uygun fiyatlı ürünü alın. aylarca ürün karar verme aşaması hem yorucudur hem de sürekli yenileri çıkıyor.
7- madde 7.
8- her konunun bir bileni vardır. özellikle çok para harcayacağınız şeylerde bir bilene danışın. ancak danıştığınız kişinin size vereceği "budur" tavsiyesine de uyun. şöyle şeyler olmasın, kimse üzülmesin.
9- marketlerin, mağazaların, internet aracılığıyla hizmet sağlayan firmaların kampanyalarını göz ardı etmeyin. getir, bana bi, hepsiburada, bim, a101, migros vs gibi bir çok firma/mağazanın çeşitli kampanyaları oluyor. hile yapmadığınız sürece ölücülük kötü bir şey değildir.
10- fayda maksimizasyonu meselesini düşünün. örneğin 10 kg deterjan 6 kg deterjandan daha ucuzdur, hemen onu alayım dersiniz. ancak 6 kg olan konstantre olabilir, atıyorum 10 kg deterjanla 100 kg çamaşır yıkayabiliyorsanız 6 kg deterjanla 300 kg yıkıyor olabilirsiniz. ya da örneğin spor yapıyorsunuz ve protein ihtiyacınızı marketten karşılayacaksınız. 1 liraya ne kadar protein aldığınıza bakabilirsiniz. "ağız tadı" ve "keyif" bu fayda maksimizasyonu konusunda ölçüm dışıdır.
11- diyelim markete gittiniz, fiyatlara bakarken birim fiyat ına bakın. kaşar peyniri gördünüz 15 lira. hemen yanında 13 liraya da var, hem de daha "kaliteli" marka. hemen birim fiyatına bakıyoruz. 1 kg fiyatı üzerinden değerlendiriyoruz. ya da adetli ürün ise misal 1 pakette 15 adet var, diğer alternatifte 1 pakette 12 adet var ama fiyatları aynı. bizim pakette ne kadar olduğu üzerinden hesap kitap yapmamıza gerek yok, adet fiyatına bakıyoruz karar veriyoruz.
12- bilgisayar gibi yüksek fiyatlı ürünlerde bir ürüne sırf "kutusu açılmamış" diye %20 fazla ödemeyin. en nihayetinde o kutuyu siz de açacaksınız.
13- internet alışverişlerinde yalnızca güvenilirliğinden emin olduğunuz yerlerden alışveriş yapın, muhakkak sanal kart kullanın. en güvenilir olanının da sistemi çöker, en güvenilir olanı da veri çaldırır ya da satar. bu devirde babana güvenmeyeceksin diye boşa dememişler.
14- kredi kartınızın temassız özelliği varsa muhakkak temassız kullanımı limitlendirin. yanınızdan geçerken götünüzdeki cüzdandan kart okutup ayak üstü soymasınlar.