vatandaşların vergi ödeme bilincini ifade eder. devletin malı deniz yemeyen domuz toplumlarında bu anlayış pek gelişmez. vergiler, bizlere sağlanan kamu hizmetlerinin bir bedelidir. bu anlayışının gelişmemesinin temelde iki nedeni vardır; birincisi, vergilerin kamu ihtiyaçlarını tatmin edecek doğrultuda harcanmaması ki bu, siyasi karar alma süreci ile alakalı bir durumdur ve neticesinde vatandaşlar, madem benim paramı har vurup harman savuruyorsunuz ben de o zaman vergi vermem der, ikincisi ise vatandaşların vergi vermeyi istememesidir ki bu durum genelde ilkinin bir sonucudur.