" batı literatüründe "logical fallacy" olarak geçen, mantıksal safsata diye çevirisini yapabileceğimiz ve hatta, osmanlı devletinde de "kıyas-ı batıl" (geçersiz karşılaştırma) şeklinde, kullandığı mefhum "ilk bakışta doğru ve ikna edici gibi görünen bazı düşüncelerin, aslında mantık kontrolü altında incelendiğinde saçmalık ve safsatadan ibaret olduğunun" ifadesidir. safsataları 2400 yıl önce ilk kez listeleyen kişi aristo'dur. yani felsefe yapmadan önce millete bir tartışma usulü önerisi sunmuş. de sophisticis elenchis isimli eserinde mantıksal safsatalardan 13 tanesini tanımlamış ve listelemiş: petitio principii ve plurium interrogationum gibi ünlü safsata tanımları bizzat aristo'ya ait. başlıca safsata tanımlarını ve örneklerini verelim:
1- argumentum ad hominem (adam karalama safsatası); karşı argüman sunarken "sen dışlanansın, o yüzden tezin yanlış" demek. yani eldeki verileri yanlışlayacak argümanı ya da karşı verisi yok, ancak ötekileştirerek karşılık verebiliyor. bir nevi kişiliğe saldırı...
2- petitio principii (döngüsel nedensellik safsatası); önermenin kendi kendini kanıtladığını iddia etmek.
3- straw man fallacy (korkuluk-çöp adam safsatası); konuyu sansasyonal bir şekilde saptırmak, indirgemek, karşı tarafın tezine cevap veriyormuş görünüp bambaşka, uydurulmuş bir teze çoğu zaman büyük bir kararlılıkla cevap vermek.
4- fallacy of the cake ("you can't have your cake and eat it too" fallacy) (kek safsatası); elindeki keki hem şimdi yiyip hem de sonraya saklayamazsın, ya şimdi yiyeceksin ya sonraya saklayacaksın, ikisini birden yapamazsın.
5-ignoratio elenchi (alakasız sonuç safsatası); iddia ile alakası olmayan bir sonuç çıkarmak.
6- anecdotal fallacy (anekdot temelli safsata); "benim başıma böyle bir olay geldi" gibi anekdot temelli, delillerin tümü incelenmeden oluşturulmuş tez.
7- sümen altı safsatası; bir tez ortaya koyarken hesaba mutlaka katılması gereken belirli noktaları bilinçli olarak dillendirmemek.
8- ihtimal temelli safsata; ihtimalden yola çıkarak somut bir tez öne sürmek.
9- argumentum ad misericordiam (acındırma safsatası); adı üstünde, acındırarak üstünlük elde etme.
10-tu quoque fallacy (sen de ... safsatası); namı diğer what aboutism.
11- hatalı teşbih; iki ayrı vaka arasında hatalı bir benzerlik ilişkisi kurmak.
12- bandwagon fallacy (grup baskısı safsatası); bir öneriyi kabul ettirmek için deliller öne sürmek yerine bir grubun veya grupların baskısını, nefretini veya beğenisini öne sürmek.
13-siyah-beyaz safsatası; iki alternatif durumu yegane seçeneklermiş, üçüncü bir yol yokmuş gibi sunmaya çalışmak.
14-post hoc ergo propter hoc; peş peşe gerçekleşen iki olaydan, daha önce gelen, daha sonra gelenin sebebi olmak zorundadır şeklinde önerme sunmak.
15- plurium interrogationum (çok soru- tek cevap safsatası); detaylı ve açıklamalı cevap gerektiren soruları evet-hayır sorusu şeklinde tek cevap isteyerek sormak.
16- non causa pro causa (yanlış sebep safsatası); delil göstermeksizin ya da yeterli delil olmadan, bir olayın diğerinin sebebi olduğunu iddia etmek.
17- argumentum ad populum (genel kanı safsatası); çoğunluk benden yana, o sebeple ben haklıyım.
18- kaygan zemin safsatası; elinde hiç delil olmadan, bir veya bir kaç olayın gerçekleşmesi sonucu alakasız bazı olayların da gerçekleşeceğini iddia etmek.
19- safsata safsatası; bir iddia kötü bir şekilde sunuldu ya da içinde bazı safsatalar var diye iddianın komple yanlış olduğunu savunmak.
20- ispat yükümlülüğü safsatası; iddia sahibi iddiasını ispatla yükümlüdür. "ben söyledim, sen aksini ispatla" ise günümüzde en sık kullanılan yöntem.
şu ana kadar 300'ün üzerinde safsata tanımlanmıştır. "