biden ve trump'ın kapıştığı başkanlık yarışında sandıkta oy verme sürecinin büyük oranda tamamlandığı seçimlerdir. amerika'nın çok değişik olduğundan neyin ne olduğunu anlamak aslında zor. sandık haricinde mektupla oy verme seçeneği de var ve bu oyların gönderilme ve sayılma süreci de ayrı bir karışıklık.
bilmeyenler için en basit süreci anlatacak olursak, önemli olan seçici delege sayısı. seçmenler direk başkana oy vermiyor amerika'da. her eyalette seçmen sayısına göre seçici delege belirleniyor ve o eyaleti kazanan parti delegelerin sahibi oluyor. bundan dolayı çok oy alan değil, küçük farkla da olsa büyük eyaletleri kazanan taraf avantajlı oluyor.
bundan dolayı büyük eyaletler olan california, teksas, florida, new york, pensilvanya ve illinois eyaletleri çok önemli. şu anda en kilit eyaletler ise florida ve pensilvanya olarak görülüyor. uzun zaman sonra trump ile cumhuriyetçiler pensilvanya'da kazanmıştı ufak farkla olsa da. bir diğeri de florida. yine florida az farkla trump'a gitmişti.
florida özellikle en çok konuşulan eyalet şu anda. şu anda oyların %73'ü sayılmış durumda ve biden 40 bin farkla önde ancak beklentiler trump'ın kazanacağı yönünde.
bu eyaletlerde sandıkların %100'ü açılmadı ancak daha önceki seçimler ve eyalet profilleri gözetilerek varsayım yapılıyor ve bunlar genelde %100'e yakın sonuç veriyor. şu anda tüm haber ajansları bu eyaletleri kesin olarak bu şekilde görüyor.
ortada olan eyaletler ise florida, teksas, georgia, pensilvania, ohio, michigan eyaletleri. gerçi florida ve teksas büyük olasılıkla trump'a gidecek. toplamda 150'ye yakın delegeye sahipler. california'da hiç açıklama yok ama biden'e gideceği %100 gibi bir şey. izmir'i chp, konya'yı akp alacak demek kadar net bir konu. bundan dolayı bu büyük eyaletlerden mümkün mertebe alması gerekiyor trump'ın. büyük eyaletlerden 1-2 tanesini daha kaybederse sonuç biden lehine sonuçlanacaktır.
edit2: ciddi sayıda delege sayıları büyük oranda belli oldu. biden şu anda 224, trump ise 213 delegeyi almış durumda. 9 eyalet kaldı sonuçları belli olmayan.
bunlardan beklenmedik olanı arizona. ilginç bir şekilde biden burada önde ve büyük ihtimalle önde bitirecek. nevada ise yine biden'e gidecektir. bu iki eyaletten toplam 17 delege geliyor.
maine 3 delegeye sahip ve muhtemelen biden'e gidecek.
alaska 3 delegeye sahip ve muhtemelen trump'a gidecek.
asıl işler kalan 5 eyalette kızışıyor. georgia ve north carolina eyaletlerinde geçen seçimde trump kazanmıştı ve yine önde götürüyor ancak henüz kesin değil.
diğer 3 eyalet ise wisconsin, michigan ve pensilvania. geçen seçimde pensilvania'dan sürpriz bir sonuçla trump lider çıkmıştı. yine wisconsin ve michigan'da çok ufak farklarla kazanmıştı. iş gitti geldi yine bu 3 eyalete kaldı aslında. şu anda trump önde gözükse de bu 2 eyalette 6 kasım'a kadar postayla oy gönderme işinin devam edeceği bilgisi var ve genelde demokratlar posta yoluyla oy atıyorlar. bu durumu değiştirmeye yeter mi göreceğiz. biden yaptığı konuşmada bu 3 eyalete dikkat çekti ve burada sonuçlarının belli olmasının ileri tarihlerde mümkün olabileceğini söyledi. ayrıca pensilvania için de hala umut olduğunu dile getirdi. ancak bunları söylerken genel ifadesi endişe içerisinde ve titrek bir sesle gerçekleşti. hatta bir kaç kelimede kekeledi ve tekrar etti ki kendisinin aslında çok umutlu olmadığı anlaşılıyordu.
bu arada eyalet isimlerini türkçe olarak değil de orijinal haliyle yazmayı tercih ettim çünkü bazı eyaletlerin türkçe çevirisi yok. özenti gibi yazdığım zannedilmesin bunu da not düşmek istedim.
son edit: gelen haberle beraber biden kazanan taraf oldu. nevada kesinleşti ve en az 270 oyu biden kapmış oldu. kesinleşmeyen eyaletler var ancak sonuç değişmeyecektir. trump'ın itirazları da işe yaramayacaktır. zaten yargıda trump'ın itibarı çok kötü.
seçim sonuçlarının etkisi döviz kuruyla yeteri kadar hissedilecek pazartesi günü. ancak biz daha bugün naci ağbal'ın merkez bankası'ına atanmasıyla etkisini gördük.*
